رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی پس از شرکت در جلسه غیرعلنی شورای امنیت سازمان ملل متحد در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، با اشاره به این که چندین روند، به ویژه مذاکرات هستهای میان جمهوری اسلامی ایران و آمریکا در جریان است، گفت: «در لحظه بسیار مهمی هستیم.» گروسی افزود: «من به صورت دائم با استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا و عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در تماس هستم تا پشتیبانی فنی و ظرفیت نظارتی که آژانس بینالمللی انرژی اتمی باید بتواند اعمال کند را فراهم کنم.»جلسه غیرعلنی شورای امنیت سازمان ملل متحد به ابتکار فرانسه که ریاست ادواری این شورا را برعهده دارد، با تمرکز بر تهدیدهای فزآینده علیه پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) تشکیل شد.ژان نوئل بارو ضمن اعلام حمایت اروپا از مذاکرات ایران و آمریکا گفت: «نفع اروپا در این است که ایران بمب هستهای نداشته باشد. به همین خاطر هم از مذاکرات جاری ایران و آمریکا حمایت میکنیم.» بارو افزود: «ما از نزدیک با مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا و استیو ویتکاف هماهنگ هستیم، زیرا همانطور که میدانید هر هفته به تاریخ انقضای برجام نزدیک و نزدیکتر میشویم. بنابراین، اروپائیها که همچنان در چارچوب توافق برجام باقی ماندهاند، باید تا تابستان تصمیم مهمی مبنی بر بازگرداندن تحریمهایی که ۱۰ سال پیش لغو شدند، اتخاذ کنند و البته که این مهم وابسته به تعهداتی است که باید ببینیم ایران مایل به ارائه آنها است یا نه.»وزیر خارجه فرانسه همچنین گفت: «درحال حاضر شاهد تمایل دو طرف برای دستیابی به توافق هستیم. این توافق مستلزم عقبنشینی کاملا ملموس و قابل راستیآزمایی ایران از برنامه هستهای خود است.»بسیاری از محدودیتهای کلیدی که بر اساس برجام بر برنامه غنیسازی اورانیوم جمهوری اسلامی ایران اعمال شده است، ۱۰ سال پس از این توافق و در روز ۱۰ اکتبر ۲۰۲۵ برداشته میشود. در نتیجه، به گفته بارو اروپا قصد دارد برای بازگرداندن تحریمهایی که براساس برجام برداشته شدند، تصمیمگیری کند.رافائل گروسی درباره دسترسی کنونی آژانس به تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی ایران و انجام بازرسیها گفت: «بگذارید نکتهای را روشن کنم. ما آنجا هستیم. بازرسیها را انجام میدهیم. اینطور نیست که کاملا کور شده باشیم، اما در مقایسه با گذشته میزان زیادی از دید خود را از دست دادهایم. به همین دلیل هم گفتم که در شرایط کنونی تایید این که همهچیز در وضع مطلوب قرار دارد، برای ما بسیار دشوار است. بنابراین، ما با آنها درحال گفتگو درباره الزامات و توضیحاتی هستیم که باید ارائه دهند.» گروسی افزود: «روند دوجانبه میان ایالات متحده و ایران، و روند میان آژانس و ایران، میتوانند یکدیگر را تقویت یا تضعیف کنند. بنابراین امیدواریم بتوانیم در هر دو روند به صورت هماهنگ و مثبت پیشرفت کنیم.»
پیشنهاد ایران برای دیدار با اروپاییها
خبرگزاری رویترز در گزارشی اختصاصی به نقل منابع دیپلماتیک اعلام کرد که ایران پیش از دور بعدی گفتگوها با مقامات آمریکایی به اروپا پیشنهاد مذاکره داده است.به گفته چهار دیپلمات که رویترز به اظهارات آنها استناد کرده، ایران به طرفهای اروپایی توافق هستهای ۲۰۱۵ پیشنهاد داده است که در صورت از سرگیری دور بعدی مذاکرات با ایالات متحده، روز جمعه این هفته نشستی را با آنها احتمالاً در رم برگزار کنند.ایران در حالی چنین ابتکاری را مطرح کرده که دور سوم مذاکرات هستهای با آمریکا بهتازگی در عمان برگزار شد و به نظر میآید تهران پس از رایزنیهای اخیر با روسیه و چین، به دنبال بهرهبرداری از فضای مثبت ایجادشده است.به گفته مقامات عمانی، دور جدیدی از مذاکرات آمریکا و ایران ممکن است سوم مه (۱۳ اردیبهشت) در اروپا برگزار شود، اما هنوز تصمیم رسمی در این باره گرفته نشده است. پیشنهاد ایران به تروئیکای اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) نشان میدهد که تهران گزینههای خود را باز نگه داشته و در عین حال قصد دارد موضع اروپاییها را درباره احتمال اعمال مجدد تحریمهای سازمان ملل پس از انقضای برجام در اکتبر (مهرماه) ارزیابی کند.ایران در صورت ممکن نبودن این نشست گزینه گفتوگو در تهران قبل از این تاریخ را نیز پیشنهاد دادهاند.به گفته یک مقام ایرانی: «حفظ هماهنگی با تمام طرفهای توافق ۲۰۱۵ حیاتی است. بنابراین، ملاقات با سه کشور اروپایی این هفته قبل از دور بعدی مذاکرات با آمریکاییها میتواند مفید باشد.»
تلاش برای جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه
عباس عراقچی، پنجشنبه چهار اردیبهشت ضمن اعلام آمادگی برای سفر به اروپا و مذاکره با سه کشور اروپایی است، گفت که پس از تیره شدن روابط با اروپا، توپ در زمین طرف مقابل قرار دارد.از سپتامبر تاکنون، تهران و سه کشور اروپایی چند بار برای گفتوگو درباره روابط دوجانبه و مسئله هستهای دیدار کردهاند. آخرین این دیدارها، ماه مارس در سطح کارشناسی برگزار شد و محور آن بررسی پارامترهای توافقی احتمالی برای بازگشت به عقب در برنامه هستهای ایران در قبال لغو تحریمها بود.دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، که در دوره نخست ریاستجمهوری خود در سال ۲۰۱۸ از توافق برجام خارج شد، تهدید کرده که در صورت عدم دستیابی سریع به توافق جدیدی که مانع توسعه سلاح هستهای از سوی حکومت ایران شود، به این کشور حمله خواهد کرد.غرب گمان میکند ایران در پی ساخت تسلیحات هستهای است، هرچند تهران این ادعا را رد میکند. تهدید به بازگرداندن تحریمها ابزاری برای تحت فشار قرار دادن ایران برای ارائه امتیازاتی بیشتر در مذاکرات است و به همین دلیل، گفتوگوهای راهبردی میان آمریکا و اروپا اهمیت یافته است.ایالات متحده بهدلیل آنکه از توافق ۲۰۱۵ خارج شده، نمیتواند مکانیسم ماشه برای بازگرداندن خودکار تحریمها را در شورای امنیت سازمان ملل فعال کند. در نتیجه، سه کشور اروپایی تنها طرفهایی هستند که قادر و مایل به پیگیری مسئله فعال کردن مکانیسم ماشه هستند.