در این بیانیه آمده است: «متاسفانه در نشستی که در دوحه پایان یافت، ایران به یک فرصت دیگر پشت پا زد و به جای آن، درخواستهای جدید غیربرجامی و به دور از واقعیت را پیش کشید».این بیانیه میافزاید که «اقدامات ایران به سرعت در حال بر هم زدن توازن بستهای است که ما طی ماهها مذاکره برای احیای برجام بر سر آن توافق کرده بودیم».سه قدرت اروپایی همچنین هشدار دادهاند که شتاب بخشیدن ایران به فعالیتهای هستهای خود، پنجره را برای راه حل دیپلماتیک فوری میبندد و از همین رو، از ایران خواستهاند که تشدید تنش هستهای را متوقف کند و بیدرنگ به همکاری کامل با آژانس بینالمللی انرژی اتمی باز گردد.از زمان توقف مذاکرات احیای برجام تنشها بر سر پرونده هستهای ایران افزایش یافته که نشانههای آن از جمله صدور قطعنامه شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی علیه تهران به دلیل عدم همکاری با آژانس و واکنش ایران با غیرفعال کردن دوربینهای نظارتی آژانس است.در همین حال، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران گفت که بهرغم «برآورد منفی» آمریکا از مذاکرات غیرمستقیم در پایتخت قطر برای احیای برجام، دستیابی به توافق هستهای بین تهران و قدرتهای جهانی همچنان در دسترس و امکانپذیر است.حسین امیرعبداللهیان در تماس تلفنی با محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، همتای قطری خود که میزبانی گفتوگوهای غیرمستقیم بین ایران و آمریکا را بر عهده داشت، ارزیابی هیئت مذاکرهکننده ایرانی از دور تازه مذاکرات را «مثبت» دانست و گفت که دستیابی به توافق هنوز در دسترس است.او سپس بر «عزم» تهران برای «ادامه مذاکرات تا دستیابی به توافقی خوب، واقعگرایانه و ماندگار» تاکید کرد.
پیشتر، در پی پایان نشست دو روزه تهران و واشینگتن در دوحه با میانجیگری اتحادیه اروپا، وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده بود که گفتوگوها پیرامون حلوفصل مسائل باقیمانده از مذاکرات مربوط به احیای توافق هستهای ۲۰۱۵ موسوم به برجام، اواخر چهارشنبه «بدون هیچ پیشرفتی» پایان یافت.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا پس از پایان مذاکرات در دوحه گفت که واشینگتن «بهوضوح آمادگی خود را برای انعقاد فوری توافق و اجرای آن برای بازگشت متقابل به تعهدات کامل (برجام) اعلام کرده است».ندپرایس افزود که «با این حال، ایران مثل قبل مسائلی را مطرح کرده که بهکلی با چارچوب توافق هستهای برجام نامرتبط است و ظاهرا، (ایران) هنوز برای تصمیمگیری اساسی در مورد اینکه آیا خواهان احیای توافق (برجام) است یا به خاک سپردن آن، آماده نیست».
جلسه شورای امنیت درباره ایران
نمایندگان حاضر در جلسه شورای امنیت سازمان ملل اظهاراتی را درباره ایران مطرح کردند. نماینده سازمان ملل در جلسه شورای امنیت عنوان کرد که مدیر کل سازمان ملل در گزارش اخیر خود به اطلاع شورای امنیت رسانده است که ایران تصمیم گرفته تا دوربینهای آژانس اتمی در چندین سایت را بردارد و این مسئله ممکن است برای اطلاعات جمعآوریشده آژانس «تبعاتی زیانبخش» داشته باشد. رزماری دیکارلو گفت که توانایی آژانس اتمی در تایید فعالیتهای هستهای ایران و تضمین ماهیت صلحآمیز آن کلید اجرای کامل و موثر برجام است.در جریان نشست شورای امنیت نیز سفیر اتحادیه اروپا در سازمان ملل متحد گفت که در پی بینتیجه ماندن دور تازه مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در دوحه، این اتحادیه نگران است که مبادا، توافق برای احیای برجام منعقد نشود.اولوف اسکوگ گفت او دلواپس است که در مذاکرات هستهای ایران با قدرتهای جهانی نتوان «از خط پایان» عبور کرد.سفیر اتحادیه اروپا با تکرار مضمون بیانیه مشترک سه قدرت اروپایی عضو برجام افزود: «پیام من این است: از این فرصت برای انعقاد توافق، بر اساس متنی که روی میز آماده است، استفاده کنید. اکنون زمان فائق آمدن بر مسائل باقیمانده، انعقاد توافق، و احیای کامل (برجام) است».ریچارد میلز، معاون سفیر آمریکا در سازمان ملل، نیز در جریان این نشست تاکید کرد که ایران در جریان مذاکرات اخیر در دوحه، هیچگونه «اضطرار واقعی» برای انعقاد توافق، پایان دادن به بحران هستهای کنونی و دستیابی به لغو تحریمها نشان نداده است.
باربارا وودبارد، نماینده انگلیس، در این نشست نیز گفت: امروزه برنامه هستهای ایران از هر زمان دیگری پیشرفتهتر است. گسترش برنامه هستهای ایران تهدیدی علیه صلح و امنیت بینالمللی محسوب میشود. ایران به افزایش تواناییهای غنیسازی ادامه داده و در حال نصب و استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته است.وی ادامه داد: ایران در حال انباشت سریع اورانیوم با غنای ۲۰ و ۶۰ درصد است و به کمکردن نظارتهای آژانس اتمی ادامه میدهد. ایران با سرعت غنیسازی کنونی خود احتمالا تا انتهای سال میتواند مواد لازم برای تولید سریع اورانیوم با غنای ۹۰درصد برای چندین وسیله هستهای را بسازد.این مقام انگلیسی همچنین اقدام ایران مبنی بر توسعه موشکهای بالیستیک را مغایر قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل دانست.ترینه هایبربک، معاون نماینده دائم نروژ در شورای امنیت نیز در اظهاراتی از اقدام ایران در رابطه با قطعکردن تجهیزات آژانس بینالمللی انرژی ابراز تاسف کرد و گفت: شرایط پیرامون برجام همچنان تنشزا و غیر قابل پیشبینی است. نروژ حامی راسخ گفتوگوهای دیپلماتیک سازنده برای کاهش تنشها و افزایش اطمینان و همکاریهاست. ما از تمامی طرفین میخواهیم که خودداری نشان دهند و از اقداماتی که ممکن است به تشدید تنشها منجر شود پرهیز کنند.
احتمال توافق کمتر شده است
یک مقام ارشد آمریکایی گفت، پس از مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در دوحه که بدون پیشرفت به پایان رسید، شانس احیای توافق هسته ای ۲۰۱۵ ایران کمتر شده است. این مقام که خواست نامش فاش نشود، گفت: چشم انداز دستیابی به توافق پس از مذاکرات دوحه بدتر از ماقبل مذاکرات است و روز به روز هم بدتر خواهد شد.او افزود: «شما میتوانید دوحه را در بهترین حالت درجا زدن و در بدترین حالت به عنوان حرکت به سمت عقب توصیف کنید. اما در این مرحله، درجا زدن برای همه اهداف عملی، حرکت به سمت عقب محسوب میشود.
مقامات آمریکایی بر خلاف ایران که مذاکرات دوحه را «جدی و سازنده» توصیف کرده، نسبت به این موضوع تردید نشان میدهند و به ایران هشدار دادهاند که خواستههای فراتر از برجام مطرح نکند. وبسایت شبکه تلویزیونی CNN هم در پایان گفتوگوهای دوحه به نقل از یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گزارش داد: «ایران مانند گذشته در دوحه نیز موضوعاتی را مطرح کرد که کاملاً بیارتباط با برجام بود و (این کشور) ظاهراً آماده تصمیمگیری اساسی در مورد اینکه آیا میخواهد این توافق را احیا کند یا آن را دفن کند، نیست.»مقامات ایرانی قبلا در ارتباط با بازگشت به برجام «لغو تحریمها، حذف نام سپاه پاسداران از لیست سیاه تروریستی آمریکا و ضمانت حقوقی بر سر عدم خروج آمریکا از توافق هستهای در آینده» را در مذاکرات احیای برجام در وین شرط کرده بودند.جمهوری اسلامی ایران برای نخستین بار نیز موافقت کرد که در قطر با آمریکا به صورت غیر مستقیم مذاکره کند. اما این مذاکره که دو روز طول کشید بینتیجه پایان یافت.
با این وجود مجید تختروانچی، نماینده و سفیر دائم ایران در سازمان ملل متحد گفت که هیات مذاکرات کننده ایران آماده است دوباره با آمریکا گفتوگو کند. این در حالی است كه وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران گفت: ما برای رسیدن به توافقی خوب، قوی و پایدار جدی هستیم و در صورت واقع بینی آمریکا ، توافق دست یافتنی است.امیرعبداللهیان اظهار داشت: مذاکره کننده ارشد ما همواره با ابتکار عمل و در مسیر تحقق توافقی قابل قبول گام بر می دارد و ما بر ادامه مذاکره تا رسیدن به توافق مبتنی بر واقع بینی مصمم هستیم.