در کمتر از یکماه گذشته، قیمت خودرو از ۳۰ تا ۵۰ درصد و در بعضی موارد تا ۱۰۰ درصد افزایش داشت. این افزایش قیمت را که اکنون حتی از روزانه به ساعتی رسیده، صاحبنظران صنعت خودرو یک التهاب کاذب میدانند. افزایش نجومی و باورنکردنی قیمت خودرو در دو هفته منتهی به هشتم اردیبهشت ماه ۹۸، در حالی بود که هیچ اتفاق اقتصادی قابل ذکری در بازار رخ نداده بود که بتوان از آن به عنوان دلیل افزایش قیمت یاد کرد. براساس گزارشها، قیمت خودروهای مونتاژی در بازار در مدت مذکور ۷۰ تا ۸۰ درصد افزایش یافتند.
این در شرایطی است که حسین اردوخانی، رئیس سابق اتحادیه نمایشگاهداران معتقد است: وضعیت امروز بازار خودرو در تاریخ ۱۰۰ ساله ورود خودرو به ایران و شکلگیری بازار این کالا سابقه ندارد. به گفته وی، بنده سابقه فعالیت ۴۵ ساله در بازار خودرو دارم، اما این وضعیت در چهار دهه گذشته سابقه نداشته است.
اردوخانی با ذکر این نکته که قاطعانه میگویم خرید و فروش خودرو واقعا به صفر رسیده و بازار چه در حوزه خودروهای داخلی و چه وارداتی با رکودی شدید روبروست، متذکر میشود: وضعیت خودروهای وارداتی نامناسب است. ما خودروی سانتافه را در سال ۲۰۰۹ حدود ۴۵ میلیون تومان میفروختیم، اما سانتافه ۲۰۱۶ در حال حاضر ۸۰۰ میلیون تومان قیمت دارد، یعنی معادل قیمت یک آپارتمان در منطقه متوسط تهران. آنطور که روند قیمتها در بازار نشان میدهد، اینکه خودروهای وارداتی به حدی افزایش قیمت داشتهاند که قیمتهایی نزدیک به قیمت خانه پیدا کردهاند و اغلب خودروها قیمتهایی میلیاردی پیدا کردهاند. این در شرایطی است که عدهای از دلالان با ایجاد انتظار تورمی در این بازار، باعث شدند که قیمتها روز به روز بالا رود.
هر چند که دلایل متعددی برای این نابهسامانی بازار خودرو مطرح میشود، اما کارشناسان و مسئولان موثرترین عامل را نفوذ دلالان و قیمتگذاریهای غیرمنطقی از طریق سایتهای اینترنتی خرید و فروش خودرو میدانند البته عدهای هم معتقدند که واسطه یا دلالی که میتواند با نفوذ، قیمت کالاها را در کل کشور افزایش دهد، دلال عادی و خردهپا نیست. به باور تحلیلگران، اکنون ۹۰ درصد بازار خودرو نه دست مصرفکننده واقعی، بلکه در دست دلال سرمایهگذار و پولدار است. اگرچه بازار خودرو همچون بسیاری دیگر از اجناس و کالاها به خصوص از سال گذشته، با افزایش نرخ دلار، سیر صعودی به خود گرفت و از ابتدای امسال بازار شاهد افزایش بیرویه قیمت خودرو بود، اما به اعتقاد فعالان این عرصه، بازار خودرو برخلاف برخی دیگر از اجناس قابلکنترل است و میتوان با تمهیداتی از بدتر شدن شرایط آن جلوگیری کرد.
امیرحسن کاکایی، کارشناس بازار خودرو معتقد است: قیمت خودرو در بازار به شکل عجیبی جهش میکند، بهگونهای که برای نمونه، قیمت سانتافه در عرض چند روز ۲۰۰ میلیون تومان رشد میکند. این افزایش قیمت با رشدهای پیشین در این بازار که بهصورت تدریجی بود، کاملا متفاوت است.
به گفته وی، در روزهای گذشته که یک سری اتفاقات سیاسی و کلان اقتصادی افتاد، انتظار این بود که این رخدادها موجب افزایش قیمت ارز شود. اما دولت توانست این بازارها را کنترل کند و قیمت دلار در محدوده اندکی نوسان کرد و به مرز ۱۴ هزار تومان رسید. این وضعیت نشان میدهد که سرمایهها به دنبال تحرک و جابهجایی هستند. هر چند که عوامل این روند مشخص نیست، اما میتوان مشاهده کرد اتفاق مذکور ناشی از بازیگری سرمایهگذاران کلان است. سایر عوامل همچون واردات خودروی خارجی که مدتهاست ممنوع شده، دستنخورده باقی ماندهاند. همچنین میزان تولید خودرو در کشور تغییری نکرده و حتی در هفتههای گذشته افزایش هم پیدا کرده است.
به گفته این کارشناس بازار خودرو، به نظر میرسد با توجه به اینکه سرمایهگذارها انتظار سود دارند و نگران حفظ ارزش سرمایه خود هستند، و از طرف دیگر، بازار ارز و طلا بسیار کنترل شده است، این سرمایهها در حال ورود به بازارهای مسکن، خودرو و حتی بورس هستند. با این حال، باید به این نکته هم اشاره کرد، بازار بورس عمومی نیست و هر کسی وارد آن نمیشود، در بازار مسکن هم به دلیل رشد بالای آن، در حال حاضر مبادلات تنها با رقمهای درشت و سرمایههای کلان صورت میگیرد؛ بنابراین تنها بازار خودرو است که با رقمهای کوچکتر هم میتواند معامله شود، هر چند که در طی روزهای گذشته دیده شده که چند نفر بهصورت شراکتی یک خودرو را خریداری میکنند به این امید که آن را با قیمت بالاتری به فروش برسانند و سودها را تقسیم کنند.
وی متذکر میشود: بهطور خلاصه میتوان بیان کرد رشد قیمت کنونی به دلیل تحرک سرمایهها و تورم انتظاری به وجود آمده در جامعه شکل گرفت؛ سرمایهها در بازار خودرو مکان امن و مطمئنی یافتهاند که دولت هم امکان کنترل کامل آن را ندارد.