درختان جنگلها هیچ گاه آرام و قرار ندارند و متاسفانه با این که ریههای طبیعی زمین به حساب میآیند و اکسیژن ما را تامین میکنند اما هر روز به دست خودمان کم و کمتر میشوند. گاهی با بی احتیاطی، آتش به جان شان میاندازیم و ایستاده میسوزند، گاهی برای استفاده از وسایل غیر ضروری و تزیینات آنها را قطع میکنیم و به صورت قاچاق با پراید و پرادو به کارگاههای نجاری میرسانیم و گاهی هم آنها را قطع میکنیم تا در کورهها بپزند و زغال شوند تا بر سر قلیانهایی قرار بگیرند که خوشی چند ساعته چند نفر فراهم شود. متاسفانه این اتفاق در حالی رخ میدهد که هرساله از جمعیت جنگلهای کشورمان کاسته میشود و در این زمینه برنامه خاصی برای مقابله با آن وجود ندارد. شاید باورتان نشود اما روزانه ۲۷ هزار درخت در کشور ما برای مصارفی چون تهیه کباب و قلیان تبدیل به زغال میشود.
هم اکنون از ۱۶۵ میلیون هکتار وسعت کشور ۱۲میلیون هکتار آن شامل جنگلها میشود. جنگلهای بلوط زاگرس با وسعت ۶ میلیون هکتار مساحت، نزدیک به ۵۰ درصد جنگلهای ایران را تشکیل میدهند؛ ۸۰ درصد عشایر کشور و بیش از ۵۰ درصد دام کشور (۶۵ میلیون دام سنتی در کشور وجود دارد) در این منطقه حضور دارند. طبق گزارشها، در ۷۰ سال گذشته ۷ میلیون هکتار از جنگلهای زاگرس از بین رفته و تنها ۵ میلیون هکتار جنگل در زاگرس باقی مانده است. به عبارتی دیگر، این چنین که به نابودی جنگلها و مراتع کشور کمر همت بستهایم متاسفانه تا ۵۰ سال آینده تمامیجنگلها و در ۸۰ سال آینده تمامیمراتع را از دست میدهیم.
با همه اینها، سودجویان از هیچ تلاشی برای از بین بردن جنگلها برای منافع شخصی مثل تغییر کاربری زمینها به مسکونی و تجاری دریغ نمیکنند، اما به جز جنگل خواری اتفاقات دیگری هم به دست بشر رقم میخورد که باعث نابودی جنگلها میشود، آتش روشن کردن در جنگل و آتش گرفتن جنگلها در فصلهای گرم یکی دیگر از عواملی است که سالانه بخش زیادی از جنگلهای کشورمان را به نابودی میکشد. در کنار این موضوع، قاچاق چوب که پیش از این تصاویر زیادی از حمل چوب با پراید، پرادو، نیسان و کامیون در شبکههای اجتماعی دست به دست شده، عامل دیگر از بین رفتن جنگلهاست. اما یکی دیگر از عواملی که سودجویان برای به دست آوردن سود اقدام به قطع درختان میکنند تهیه زغال است؛ زغال جنگلی یکی از زغالهای گران قیمت کشور است که این روزها طرفداران زیادی دارد و بازار آن حسابی گرم است. بنابر آمار، از هر درخت بلوط، نزدیک به ۴۰۰ میلیون تومان زغال به دست میآید، در حالی که ارزش اکولوژیک هر درخت بسیار بیشتر از آن است. به طور مثال درخت بلوطی که زغالی ۴۰۰ میلیونی دارد حدود یک میلیارد تومان ارزش دارد. یعنی ۶۰۰ میلیون تومان ضرر عمومیبرای ۴۰۰ میلیون تومان منفعت شخصی!
بر اساس گزارشها، به عنوان نمونه، در بهمن ماه سال گذشته روزانه در کشورمان فقط برای مصرف قلیان ۳ هزار تُن زغال مصرف میشود که برای تهیه این مقدار زغال باید ۹ هزار درخت قطع شود. بله! روزانه ۹ هزار درخت بر سر قلیانها دود میشوند و به آسمان میروند. اما این تمام ماجرا نیست! دو برابر این مقدار نیز به عنوان زغال کبابی مصرف میشود. به این ترتیب، روزی ۲۷ هزار اصله درخت به عنوان زغال کبابی و زغال قلیان میسوزد و خاکستر میشود. بد نیست بدانید كه به طور متوسط هر هکتار جنگل حدود ۲۰۰ درخت دارد یعنی روزانه چیزی حدود ۱۳۶ هکتار و سالانه ۵۰ هزار هکتار جنگل به صورت زغال در کشور ما از بین میرود.
به گفته یک عضو هیئت علمیدانشگاه شهید بهشتی، هر هکتار جنگل، اکسیژن یک ساله ۱۰ نفر را تامین میکند؛ یعنی سالانه اکسیژن ۵۰۰ هزار نفر به صورت زغالی که از جنگلها تهیه میشود از بین میرود و دود سوختناش هوا را هم آلوده میکند. همچنین پژوهشهای علمینشان میدهد که جنگلها با جذب و رسوب ریزگردها جلوی آلودگی هوا را هم میگیرند و هر هکتار از جنگل میتواند ۶۸ تن گرد و غبار را در خود نگه دارد که میشود سه هزارو ۴۰۰ تن گرد و غبار! جدای این موضوعات از هر درخت حدود هشت هزارو ۳۳۳ برگ کاغذ A۴ تولید میشود. اگر قطع استاندارد کتابهای داستان را که قطع رقعی است، در نظر بگیریم برای هر کتاب ۵۰۰ صفحهای در این قطع ۱۲۵ ورق A۴ استفاده میشود؛ یعنی از هر درخت میشود ۶۷ کتاب ۵۰۰ صفحهای چاپ کرد. از آن جایی که روزانه ۲۷ هزار درخت برای تولید زغال از بین میروند یعنی روزانه حدود ۲ میلیون جلد کتاب ۵۰۰ صفحهای در پای منقلهای کباب و بر سر قلیانها دود میشوند.