به گفته یکی از منابع محلی، عصر یكشنبه، مراحل حفاری برای توسعه بخش غربی حرم حضرت عبدالعظیم در جریان بود و تیم حفاری در محل مقبره تخریبشده رضاشاه، مشغول برداشتن بقایای نخالههای حاصل از تخریب مقبره در دل خاک بودهاند. در همین حین کارگران و ماشینآلات حفاری به سطحی بتنی میرسند که برای عبور از آن که استحکام زیادی داشته، به یک پیکور مکانیکی متوسل میشوند. در نهایت، موفق میشوند سطح بتنی را بشکنند اما بر اثر شدت ضربات واردشده، جنازهمومیایی از چند نقطه دچار شکستگی شده و بنا به گفته یکی از کارگران، مومیایی درحالی پیدا شده که سه تکه شده بود. گفته میشود که اداره تولیت آستان حضرت عبدالعظیم حسنی از دیروز دستور داده عملیات حفاری و توسعه بخش غربی ادامه پیدا کند و حتی صبح دیروز از ورود کارشناسان میراث فرهنگی به محوطه و بررسی موضوع جلوگیری کرده است. فاطمه علیاصغر خبرنگار سایتی که برای اولین بار خبر کشف جسد مومیایی شده رضاشاه پهلوی را منتشر کرد آخرین مشاهدات و شنیدهها از کشف جنازه مومیاییشده در حرم حضرت عبدالعظیم را شرح داده و نوشت: جسد داخل محفظهای بتنی بوده، و همراه آن وسایلی چون شمشیر هم کشف شده است. سایت روزنامه همشهری (متعلق به شهرداری تهران) دیروز نوشت: در پی تماس با برخی افراد در مديريت شهری تهران، مشخص شد كه جسد یافت شده در حفاریهای حرم حضرت عبدالعظیم درست در نقطهای بهدست آمده است که محل دفن پهلوی اول بوده است. یکی از مسوولان روابط عمومی آستان حضرت عبدالعظیم، به سایت روزاروز گفته بود دیروز اینجا اتفاقاتی افتاده ولی از کموکیف آن اطلاعی ندارند. اما عصرگاهان، آجرلو، مدیر این روابط عمومی در گفتوگو با خبرگزاری مهر گفته که جسدی پیدا شده اما مومیایی نبوده است. آجرلو گفته جسد پیدا شده را «طبق قواعد اسلامی» دوباره دفن کردهاند. رئیس کمیسیون میراث فرهنگی و گردشگری شورای شهر تهران، اصل ماجرا را تائید کرده و گفته که مسوولان آستان این جنازه را دوباره در محل کشف دفن کردهاند تا کارشناسان سازمان میراث فرهنگی درباره سرنوشت آن نظر دهند. حسن خلیلآبادی، گفته «احتمالا» جسد پیدا شده، جسد رضاشاه است. برای تحقیق بیشتر به محل رفتیم. شاهدان به ما گفتند این محفظه ساعت ۵ عصر یکشنبه، هنگام کار کارگران در «باغ توتی» آستانه حضرت عبدالعظیم پیدا شده. همان زمان، با نیروی انتظامی تماس گرفته میشود. کارگران در بخش غربی حرم حضرت عبدالعظیم در پروژه توسعه حرم مشغول کار و حفاری بودهاند. پساز حضور پلیس، مسوولانی از سازمانها و نهادهای مرتبط در محل کشف حاضر میشوند. شاهدان محلی به ما گفتند که جنازه از آستان خارج شده. در حالی که خلیلآبادی و آجرلو تاکید دارند جسد دوباره دفن شده است. آنطور که ما دیدیم، عملیات عمرانی و حفاری متوقف شده. تنها چند کارگر محوطه را پاکسازی میکردند. دور محل حفاری، پردههایی از جنس گونی و نیز یک دیواره فلزی نازک کشیده شد. مدیر میراث فرهنگی شهرری، از کل ماجرا بیخبر است. وقتی خبرنگار از او پرسید آیا برای حفاری در این منطقه از شما استعلام شده یا نه، گفت احتمالا از مدیران و مراجع بالاتری برای این اتفاقات استعلام شده است. شنیدهها حاکی است عالیترین مسوولان میراث فرهنگی در محل کشف جنازه حاضر شده بودند و از نزدیک شاهد وقایع بودند. اما مسوولان میراثفرهنگی فعلا تصمیمی ندارند در این زمینه اظهار نظری بکنند. اما چرا ممکن است جسد پیدا شده، جسد رضاشاه باشد؟
۱. محل کشف جسد به مقبره رضاشاه نزدیک است
بخش غربی آستان، همان جایی است که مقبره رضاشاه قرار داشته و پس از تخریب بهدستور صادق خلخالی، حاکم شرع اوایل انقلاب در اردیبهشت ماه ۱۳۵۹، در محل آن یک حوزه علمیه بنا شد. اما گویا اخیرا مسوولان آستان در چارچوب طرح توسعه، تصمیم گرفته بودند، در محل جنجالی امروز، سرویسهای بهداشتی عمومی چندطبقه بسازند. کارگران بدینمنظور، زمین را تا عمق هشتمتری حفر کردند و در این عمق بود که به محفظهای بتنی رسیدند. یکی از شاهدان به ما گفت: «شکافتن این محفظه بهسختی انجام شد… هنگام حفر آن برخی بناها و ساختمانهای آستان میلرزید اما بالاخره کارگران موفق شدند و ما بعدا فهمیدیم که این محفظه بتنی همان محل جنازه رضاشاه بوده است»
۲. جسد رضاشاه در محفظه بتنی قرار داشت
یکی از کارمندان اسبق تولیت آستان حضرت عبدالعظیم که در روز خاکسپاری رضاشاه حضور داشته به ما گفت: «برای دفن رضاشاه، جسد او را داخل محفظهای بتنی گذاشته بودند. اما با اعتراض روحانیان مبنی براینکه این روش با شرع مطابقت ندارد، رفتند و خاک آوردند و کف محفظه بتنی ریختند. سپس در عمق بسیار زیاد و به فاصلهای اندکی از هشتضلعی مقبره به خاک سپردند»
سابقه تاریخی
کشف این جسد مومیاییشده تقریبا ۸۰ سال بعد از تاجگذاری رضاشاه در ۴ اردیبهشت ۱۳۰۵ در تالار سلام کاخ گلستان روی میدهد. رضاشاه در سال ۱۳۲۴ در تبعید در ژوهانسبورگ از دنیا رفت. جنازه مومیاییشده او چهارسال بعد، به ایران آورده و در مقبره بزرگی در شهرری دفن شد. انتقال جسد همان زمان با انتقاد نیروهای سیاسی روبرو بود. محمد مصدق و سایر چهرههای ارشد جبههملی قصد داشتند علیه برگزاری مراسم رسمی برای تشییع او، در مجلس نطق کنند که با پادرمیانی حسین مکی منصرف میشوند. جنجال بعدی زمانی رخ داد که صادق خلخالی، حاکم شرع وقت، در اردیبهشت ۱۳۵۹ جلودار تخریب مقبره رضاشاه شد. اما در حین تخریب، جنازه رضاشاه پیدا نشد و این طور شایع شد که محمدرضا، جنازه پدرش را مخفیانه در هنگام خروج از ایران با خود برده است اما فرح دیبا، در یک مستند تلویزیونی، این شایعه را که جنازه رضاشاه حین انقلاب از ایران خارج شده، تکذیب کرد.