اکنون که قرار بر این شده دوباره شاهد برگزاری مذاکرات احیای برجام باشیم، نباید از این غافل بود که این مذاکرات متوقف نشده و پیامهای تهران و واشنگتن از جانب انریکه مورا و کانالهای ارتباطی دو طرف، مدام تبادل میشده است.
از زمانی که مذاکرات حضوری و فیزیکی در وین متوقف شد، مذاکراتی به این ترتیب، همواره در جریان بوده است. حال هم اگر بخواهند دوباره به مذاکرات فیزیکی و رو در رو برگردند؛ این مهم یک گام رو به جلو خواهد بود. این که این مذاکرات در عمان، ژنو، وین، دوحه یا هر نقطه دیگری برگزار شود از اهمیت چندانی برخوردار نیست. اینکه آیا ایالات متحده در حال حاضر، عزم و اراده بازگشت به توافق برجام ۲۰۱۵ را دارد یا خیر، مسئله مهمتری است که به شخصه در خصوص آن تردید دارم؛ چرا که به زعم من، مشکل کنونی بر سر راه توافق در تهران نیست. اینکه جوزف بورل به تهران آمده و بنا داشته باشد که ایرانیها را راضی کند، مشکلی را حل نخواهد کرد. چرا که کشور تحریمکننده، آمریکا و کشور تحریم شونده، ایران است و طبعا، باید کشوری که دست به تحریم زده، برای برداشتن تحریمها قانع شود. به عبارتی دیگر بورل باید، دولت آمریکا و از آن مهمتر، کنگره این کشور را برای بازگشت واشنگتن به برجام قانع کند. پس خوب است به حدی که بورل برای سفر به تهران و دیدار با مقامات ایرانی، انرژی و زمان میگذارد، باید وقتی هم برای سفر به واشنگتن در نظر گرفته و دولت آمریکا و از آن مهمتر، کنگره این کشور را برای بازگشت به برجام قانع کند. از این جهت، به شخصه خیلی خوشبین نیستم که دور تازه مذاکرات که در خلیج فارس برگزار میشود، نتیجه کاملی را به همراه داشته باشد. چرا که رویکرد ایالات متحده برای مذاکره و توافق با ایران، چندان عوض نشده است. بورل در سفر خود به تهران، روسها را مخالف سابق توافق دانسته که این، موضع یک فرد بیطرف نیست. روسیه و اتحادیه اروپا، الان در یک جنگ تمام عیار به سر برده و تنها به هم موشک شلیک نمیکنند. این، طبیعی است که نماینده عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا بخواهد چنین اتهاماتی را علیه روسیه مطرح کند؛ کما اینکه روسها هم، اتهاماتی را در خصوص اعضای این اتحادیه مطرح کرده و میکنند. با همه اینها در این شرایط که آمریکاییها با روسها در تقابل قرار گرفته و از هر فرصتی برای ضربه زدن به ماشین چاپ پول پوتین از ناحیه درآمدهای حاصل از صادرات نفت استفاده میکنند؛ اتفاقا و طبعا باید موافقت کنند که ایران هم صادرات خود را از سر گرفته و به بازار بفرستد که این مسئله به روسیه لطمه وارد کند. در حالی که چنین مسئلهای، طبیعی نیست. به طور کلی طبیعی است که وقتی آمریکاییها بنای بازگشت به برجام را نداشته باشند، هر روز مسئلهای را مورد بهانه قرار داده و از بازگشت به این توافق طفره میروند. آنچه مسلم بوده این است که آمریکاییها، بنای بازگشت به برجام ۲۰۱۵ را ندارند.