به گزارش ایسنا، هوشنگ شجری با تاکید بر اینکه مسائل سیاسی یکی از کلیدی‌ترین دلایل افزایش نرخ ارز در کشور است، اظهار کرد: سیستم بانکی کشور نحیف و شکننده است و متاسفانه ما برای نجات ارز، بانک‌های خود را نحیف‌تر کردیم و در برهه‌ای از زمان با افزایش نرخ سود بانکی، نه تنها نقدینگی مردم وارد بانک‌ها نشد، بلکه مردم حساب‌های قبلی خود را تبدیل کردند.
* نقطه پایان مشکلات ارزی
وی در پاسخ به این سؤال که نقطه پایان مشکلات ارز کشور کجاست؟ تصریح کرد: ایران با دنیا رابطه عادی و سالم برقرار کند می‌توان به پایان مشکلات ارزی امیدوار بود، در غیر این صورت امکان حل مشکلات اقتصادی ایران وجود ندارد، از سوی دیگر اگر واقعیت‌های اقتصادی را قبول می‌کردیم، بازار به تعادل می‌رسید، در این شرایط می‌توانستیم ارز را تک نرخی کنیم. وی با بیان اینکه مسائل ارزی ایران به غیر از مسائل سیاسی، روانی و سفته بازی، به‌تراز اسناد پرداخت‌های ایران برمی گردد، اظهار کرد: مطابق آمار رسمی اعلام شده از سوی بانک مرکزی، در دوره پنج ساله ۹۲ تا ۹۵ و گمانه‌زنی هایی برای کل سال ۹۶،تراز خارجی پرداخت‌های حساب جاری که شامل صادرات کالا و خدمات می‌شود، در سال ۹۲ با در نظر گرفتن درآمدهای نفتی ۲۵ میلیارد دلار مازاد داشته که در سال ۹۶ به حدود ۱۴ میلیارد دلار کاهش یافته است.
شجری با اشاره به اینکه صادرات در بخش حساب کالا در کشور طی سال ۹۲ از ۲۲. ۳ میلیارد دلار به حدود ۲۰ میلیارد دلار در سال ۹۶ کاهش یافته است، افزود: هم چنین صادرات کالا از ۹۳ میلیارد دلار در سال ۹۲ به حدود ۹۳ میلیارد دلار در سال ۹۶ رسیده است، از سوی دیگر واردات خالص کالا در سال ۹۲ از ۶۳ میلیارد دلار به حدود ۶۴ میلیارد دلار در سال ۹۶ رسیده است.
* کاهش حساب جاری کشور
وی با بیان اینکه حساب خدمات در سال‌های یاد شده منفی بوده است، افزود: خدمات شامل بانکداری، حمل نقل، گردشگری و... است و هم چنین ماحصل حساب جاری کشور در این سال‌ها بهبود نیافته است. این اقتصاددان با تاکید بر اینکه مشکل اساسی کشور طی این سال‌ها در سرمایه بوده است، تصریح کرد: مجموع صادرات کالا و خدمات در سال ۹۲ معادل ۶۹ میلیارد دلار بود که در سال گذشته به ۵۲ میلیارد دلار کاهش یافته است. وی در خصوص خالص حساب سرمایه در کشور، گفت: خالص این حساب از رقم ۹ میلیارد دلار در سال ۹۲ به ۱۴ میلیارد دلار در سال ۹۶ رسیده است.
* برداشت ۲۰ میلیارد دلار از ذخایر
شجری با تاکید بر اینکه تا پایان سال ۹۵تراز پرداخت‌های کشور ۷. ۷ میلیارد دلار اعلام شده است، گفت: این آمار نشان می‌دهد که برای نخستین بار در کشور میزان تقاضا بیش از عرضه شده است. وی با بیان اینکه طی ۹ ماهه سال ۹۶ حدود ۸. ۶ میلیارد دلار از ذخایر ارزی کشور برداشت شد که این رقم در کل سال گذشته حدود ۱۲ میلیارد دلار برآورد شده است، افزود: طی دو سال اخیر حدود ۲۰ میلیارد دلار از ذخایر ارزی کشور برداشت شده که این زنگ خطری برای بانک مرکزی است.
عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان با بیان اینکه حدود ۲۰ میلیارد دلار ارز خانگی مردم و یا همان تقاضای سفته بازی در بازار وجود دارد، تصریح کرد: پیش از سال ۸۹ که بخشی از حساب‌های ارزی آزاد شد، عده‌ای از مردم نسبت به گشایش حساب‌های ارزی اقدام کردند و موجودی حساب‌های و پول آنها به گردش درآمد که توانست نیاز ارز مسافرتی کشور را تا حد زیادی تامین کند، اما از سال ۸۹ که بانک‌ها مجاز به بازپرداخت حساب‌های ارزی به ریال شدند، مردم حساب‌های خود را از بانک‌ها خارج کردند و ارز موجود وارد خانه‌ها شد.
* ثروت مخفی مردم با نگهداری ارز
وی با تاکید بر اینکه بیشتر مردم از‌ترس نگهداری ارز در خانه‌های خود، در بانک‌ها صندوق امانی دارند، گفت: امروز بانک‌ها صندوق امانی خالی ندارند که این نشان‌دهنده ثروت‌های مخفی مردم در بحث ارز است، اما اگر این ثروت به صورت آزاد و در گردش بود، امروز نیاز مسافرتی مردم در کشور تامین می‌شد.
شجری در خصوص فرار سرمایه از کشور، گفت: مابه تفاوت ارز در کشور و هم چنین مسائل مربوط به برجام و برقراری مجدد تحریم ها، موجب فراهم شدن شرایطی برای خروج از ارز و در نتیجه تقاضای بی‌سابقه برای خروج سرمایه‌ها از ایران شد و به گونه‌ای در سال گذشته، ۳۰ میلیارد دلار سرمایه از کشور خارج شد. وی در خصوص اینکه چرا نرخ ارز انفجاری شد، تصریح کرد: تقاضاهای روانی و سفته بازی موجب افزایش نرخ ارز در کشور شد و ارز موجود در کشور دیگر توان پاسخگویی به مازاد تقاضای مردم را نمی‌دهد و این موجب شد نرخ ارز از ۳۱۰۰ تومان در سال ۹۲ امروز به بالای ۶ هزار تومان افزایش یابد.
* اشتباه دولت روحانی
این اقتصاددان در خصوص نرخ ۴۲۰۰ تومانی که دولت به عنوان تک نرخ مشخص کرده است، گفت: دولت آقای روحانی دقیقا کاری را کرد که بهمنی رئيس کل اسبق بانک مرکزی انجام داد و برای هر دلار، رانت ۲۰۰۰ تومانی داد که این موجب افزایش تقاضا در بازار ارز شد. وی با بیان اینکه مطابق محاسبات صورت گرفته نرخ پایه ارز در کشور نمی‌تواند کمتر از ۴۸۰۰ تومان باشد، تصریح کرد: آنچه را بانک مرکزی تحت عنوان تک نرخ اعلام کرده، تک نرخ نیست، بلکه در سیستم تک نرخی باید نرخ بازار را مبنا قرار دهیم؛ بانک مرکزی نرخ دلار ۴۲۰۰ تومان را باید به عنوان نرخ تثبیت شده و نه تک نرخ اعلام کند.
شجری با بیان اینکه وقتی دولت دلار را ۴۲۰۰ تومان اعلام می‌کند مجبور است فاصله عرضه و تقاضا را با ذخایر ارزی خود پرداخت کند، تصریح کرد: نرخ ۴۲۰۰ تومانی دلار تنها بر روی کاغذ است و نرخ اصلی بالاتر از این رقم است، به این دلیل بلافاصله نرخ دیگری در بازار شکل گرفت و اکنون تمام معاملات به طور غیرقانونی و مخفی انجام می‌شود.
* ارز تک نرخی دوام نمی‌آورد
وی با بیان اینکه دولت برای دلار ۴۲۰۰ تومانی ۳۶ مورد استفاده را اعلام کرده است، اظهار کرد: یکی از این موارد واردات براساس ثبت سفارش است که سالانه حدود ۷۰ میلیارد دلار است، در این شرایط واردکنندگان با نرخ دولتی محصول خود را وارد بازار می‌کنند، اما مازاد ارزی خود را از طریق افزایش قیمت وارد بازار می‌کند. وی با اشاره به اینکه سیستم تک‌نرخی ارز بیش از این دوام نخواهد آورد، اظهار کرد: به دلیل امنیتی بودن بازار ارز، در ظاهر خریداران از صرافی‌ها ارز خریداری نمی‌کنند و به صورت زیرزمینی معاملات انجام می‌شود. وی در خصوص صادرات کالا با ارز ۴۲۰۰ تومان، گفت: با این رقم ارزی صادرکنندگان حاضر به تبدیل ارز خود به ریال نیستند.