کد خبر: ۱۳۷۳۲۰
بلایی که خشک شدن سد کرخه بر سر مردم خوزستان می‌آورد

خشکسالی تنها دلیل بحران سد کرخه است؟

گروه ایران: با احتساب حجم مرده، گنجایش بزرگ‌ترین سد خاکی خاورمیانه در ایران اکنون به یک پنجم ظرفیت کل آن رسیده؛ ورودی آب نیز ۷۸درصد کاهش یافته و اگر این روند ادامه یابد، تولید نیروگاه ۴۰۰ مگاواتی سد تا هفته آینده متوقف خواهد شد.

این داده‌ها نشان‌دهنده چالشی جدی برای تمامی مناطق حوزه اندیمشک است که حیات خود را به این سد وابسته می‌دانند و برشمردن دلایل این اتفاق مساله را پررنگ‌تر می‌کند. از تامین آب شرب تا تامین منابع آبی مورد نیاز کشاورزی و تولید برق برای منطقه اطراف اندیمشک وظایفی است که بر دوش سد کرخه قرار گرفته؛ سدی که بر رودخانه کرخه در استان خوزستان ساخته شده و یکی از بزرگ‌ترین سدهای ایران و خاورمیانه به حساب می‌آید. اما حالا، داده‌هایی که سایر رسانه‌ها به آن اشاره کرده‌اند نشان می‌دهد ذخیره آب در مخزن سد به یک پنجم رسیده. در حال حاضر در این سد ۱ میلیارد مترمکعب آب وجود دارد در حالی که باید ۵.۶ میلیارد متر مکعب آب می‌داشت. همین وضعیت مستقیما بر نیروگاه سد کرخه تاثیر گذاشته و حالا میزان تولید آن به نصف کاهش یافته.این نقطه جایی است که ضمن یادآوری اهمیت سد کرخه باید پرسید آیا تنها دلیل کم شدن حجم ورودی آب به این سد تغییرات اقلیمی و خشکسالی است؟ خارج شدن نیروگاه این سد از مدار چه تبعاتی به دنبال دارد و آیا بارش‌های اخیر می‌تواند گره کور سد کرخه را باز کند؟وخیم‌ترین وضعیت در ۳۰ سال اخیر توصیفی است که کارشناسان برای شرایط کنونی سد کرخه ارائه داده‌اند؛ سدی که اگر وجود نداشت، بخش وسیعی از مناطق اطراف، به‌ویژه در مواقع سیلاب، غرق می‌شد. سرلشکر محمدعلی جعفری در خوشبینانه‌ترین حالت می‌گوید این مناطق شامل «همه مناطق غربی جلگه خوزستان» می‌شوند. زمانی کرخه رودخانه‌ای خروشان و عجیب بود که جریان قوی آن همه چیز را از سر راه کنار می‌زد. درواقع پیش از احداث سد، در کم‌آب‌ترین زمان‌ها، دبی رودخانه به ۴۰ مترمکعب در ثانیه می‌رسید.
دومین و مهم‌ترین اهمیت سد کرخه مربوط به تامین آب شرب و منابع آبی کشاورزی است؛ بنابراین هرگاه سد و رودخانه با خشکسالی مواجه می‌شوند، کارشناسان اولویت را به تامین آب شرب می‌دهند. در سال ۱۴۰۱، وقتی تنها حدود ۷۰۰ میلیون مترمکعب آب قابل برداشت از سد وجود داشت، کارشناسان تاکید کردند که «فقط باید برای آب شرب برنامه‌ریزی کرد.» سد کرخه نقش حیاتی در تامین آب شرب و کشاورزی گستره وسیعی از مردم استان خوزستان، از جمله دشت‌های پای پل (اوان، ارایض، دوسالق و باغه)، دشت حمیدیه و دشت‌های قدس، آزادگان، عباس و همچنین مناطق فکه و عین خوش در جنوب غربی استان ایلام دارد.
از سوی دیگر، وقتی سد به وضعیت بحرانی می‌رسد، کشت تابستانه در پایین‌دست سد متوقف می‌شود. این موضوع شامل ۳۴۰ هزار هکتار از اراضی پایین‌دست سد کرخه است و اهمیت آن را دوچندان می‌کند. همچنین نیروگاه سد کرخه با ظرفیت نصب‌شده بالا، نقش مهمی در تولید برق منطقه ایفا می‌کند و تامین انرژی را نیز بر عهده دارد که بعدتر بیشتر به آن پرداخته خواهد شد.آخرین آمارها نشان می‌دهند که حجم آب ورودی به سد کرخه تا اواخر آبان ماه، ۷۸ درصد زیر حد نرمال است. دلیل اصلی این وضعیت تغییرات اقلیمی و خشکسالی در بخش بارندگی اعلام شده، اما به باور کارشناسان، پیامد سال‌ها مدیریت نادرست منابع آب، برداشت بی‌رویه از رودخانه‌ها و وابستگی شدید سیاست‌های انرژی به سدسازی است.اگرچه مدیرکل هواشناسی خوزستان گفته بود: «میزان نرمال بارندگی در آبان ۳۰ تا ۴۰ میلی‌متر در پهنه خوزستان است که ممکن است در این بازه زمانی ۱۰ تا ۱۵ میلی‌متر بارندگی داشته باشیم، بنابراین این ماه خشک پیش‌بینی می‌شود»، اما میزان بارندگی تنها بخش مهم ماجرا نیست. برداشت بی‌رویه آب در منابع بالادستی سد کرخه یکی دیگر از عوامل اصلی است که غالبا صرف کشاورزی می‌شود، به ویژه در کشت برنج و گندم.این موضوع تا حدی اهمیت داشت که سال ۹۹ علیمراد اکبری، معاون آب و خاک کشاورزی، گفت: «مقرر است که در استان خوزستان، به شرط کافی بودن آب در رشد سدها، این امتیاز از مردم سلب نشود.» با این وجود، حتی زمانی که بارش‌ها کمتر از حد میانگین بود، برنج کشت شد. در سال ۱۴۰۰، با وجود راهکارهای کارشناسی برای خشکسالی خوزستان، خروجی سدها تا ۱۶۰ متر مکعب بر ثانیه افزایش یافت، در حالی که کمتر از ۳۰ درصد زمین‌ها به آب نیاز داشت و بیش از ۵۶۰ میلیون مترمکعب آب پشت سد کرخه هدر رفت.از سویی دیگر کشاورزی سنتی و پرمصرف نیز به نوبه خود سبب هدررفت آب می‌شود. به علاوه، نوع محصول کشت شده هم اهمیت دارد؛ در سال ۱۴۰۲، وقتی حجم سد کرخه کاهش یافته بود، علی شهبازی، معاون مطالعات پایه و طرح‌های جامع منابع آب سازمان آب و برق خوزستان، گفت: «کشاورزان حوضه آبریز کرخه از کشت محصولاتی نظیر شلتوک که نیاز آبی فراوان دارند در تابستان اجتناب کنند.»

 

 

ارسال دیدگاه شما

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیر سیستم منتشر خواهند شد
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهند شد
  • پیام هایی که به غیر از زبان پارسی باشد منتشر نخواهند شد
1404/9/22 -  شماره 5944
جستجو
جستجو
بالای صفحه
کد خبر: ۱۳۷۳۲۰
بلایی که خشک شدن سد کرخه بر سر مردم خوزستان می‌آورد

خشکسالی تنها دلیل بحران سد کرخه است؟

گروه ایران: با احتساب حجم مرده، گنجایش بزرگ‌ترین سد خاکی خاورمیانه در ایران اکنون به یک پنجم ظرفیت کل آن رسیده؛ ورودی آب نیز ۷۸درصد کاهش یافته و اگر این روند ادامه یابد، تولید نیروگاه ۴۰۰ مگاواتی سد تا هفته آینده متوقف خواهد شد.

این داده‌ها نشان‌دهنده چالشی جدی برای تمامی مناطق حوزه اندیمشک است که حیات خود را به این سد وابسته می‌دانند و برشمردن دلایل این اتفاق مساله را پررنگ‌تر می‌کند. از تامین آب شرب تا تامین منابع آبی مورد نیاز کشاورزی و تولید برق برای منطقه اطراف اندیمشک وظایفی است که بر دوش سد کرخه قرار گرفته؛ سدی که بر رودخانه کرخه در استان خوزستان ساخته شده و یکی از بزرگ‌ترین سدهای ایران و خاورمیانه به حساب می‌آید. اما حالا، داده‌هایی که سایر رسانه‌ها به آن اشاره کرده‌اند نشان می‌دهد ذخیره آب در مخزن سد به یک پنجم رسیده. در حال حاضر در این سد ۱ میلیارد مترمکعب آب وجود دارد در حالی که باید ۵.۶ میلیارد متر مکعب آب می‌داشت. همین وضعیت مستقیما بر نیروگاه سد کرخه تاثیر گذاشته و حالا میزان تولید آن به نصف کاهش یافته.این نقطه جایی است که ضمن یادآوری اهمیت سد کرخه باید پرسید آیا تنها دلیل کم شدن حجم ورودی آب به این سد تغییرات اقلیمی و خشکسالی است؟ خارج شدن نیروگاه این سد از مدار چه تبعاتی به دنبال دارد و آیا بارش‌های اخیر می‌تواند گره کور سد کرخه را باز کند؟وخیم‌ترین وضعیت در ۳۰ سال اخیر توصیفی است که کارشناسان برای شرایط کنونی سد کرخه ارائه داده‌اند؛ سدی که اگر وجود نداشت، بخش وسیعی از مناطق اطراف، به‌ویژه در مواقع سیلاب، غرق می‌شد. سرلشکر محمدعلی جعفری در خوشبینانه‌ترین حالت می‌گوید این مناطق شامل «همه مناطق غربی جلگه خوزستان» می‌شوند. زمانی کرخه رودخانه‌ای خروشان و عجیب بود که جریان قوی آن همه چیز را از سر راه کنار می‌زد. درواقع پیش از احداث سد، در کم‌آب‌ترین زمان‌ها، دبی رودخانه به ۴۰ مترمکعب در ثانیه می‌رسید.
دومین و مهم‌ترین اهمیت سد کرخه مربوط به تامین آب شرب و منابع آبی کشاورزی است؛ بنابراین هرگاه سد و رودخانه با خشکسالی مواجه می‌شوند، کارشناسان اولویت را به تامین آب شرب می‌دهند. در سال ۱۴۰۱، وقتی تنها حدود ۷۰۰ میلیون مترمکعب آب قابل برداشت از سد وجود داشت، کارشناسان تاکید کردند که «فقط باید برای آب شرب برنامه‌ریزی کرد.» سد کرخه نقش حیاتی در تامین آب شرب و کشاورزی گستره وسیعی از مردم استان خوزستان، از جمله دشت‌های پای پل (اوان، ارایض، دوسالق و باغه)، دشت حمیدیه و دشت‌های قدس، آزادگان، عباس و همچنین مناطق فکه و عین خوش در جنوب غربی استان ایلام دارد.
از سوی دیگر، وقتی سد به وضعیت بحرانی می‌رسد، کشت تابستانه در پایین‌دست سد متوقف می‌شود. این موضوع شامل ۳۴۰ هزار هکتار از اراضی پایین‌دست سد کرخه است و اهمیت آن را دوچندان می‌کند. همچنین نیروگاه سد کرخه با ظرفیت نصب‌شده بالا، نقش مهمی در تولید برق منطقه ایفا می‌کند و تامین انرژی را نیز بر عهده دارد که بعدتر بیشتر به آن پرداخته خواهد شد.آخرین آمارها نشان می‌دهند که حجم آب ورودی به سد کرخه تا اواخر آبان ماه، ۷۸ درصد زیر حد نرمال است. دلیل اصلی این وضعیت تغییرات اقلیمی و خشکسالی در بخش بارندگی اعلام شده، اما به باور کارشناسان، پیامد سال‌ها مدیریت نادرست منابع آب، برداشت بی‌رویه از رودخانه‌ها و وابستگی شدید سیاست‌های انرژی به سدسازی است.اگرچه مدیرکل هواشناسی خوزستان گفته بود: «میزان نرمال بارندگی در آبان ۳۰ تا ۴۰ میلی‌متر در پهنه خوزستان است که ممکن است در این بازه زمانی ۱۰ تا ۱۵ میلی‌متر بارندگی داشته باشیم، بنابراین این ماه خشک پیش‌بینی می‌شود»، اما میزان بارندگی تنها بخش مهم ماجرا نیست. برداشت بی‌رویه آب در منابع بالادستی سد کرخه یکی دیگر از عوامل اصلی است که غالبا صرف کشاورزی می‌شود، به ویژه در کشت برنج و گندم.این موضوع تا حدی اهمیت داشت که سال ۹۹ علیمراد اکبری، معاون آب و خاک کشاورزی، گفت: «مقرر است که در استان خوزستان، به شرط کافی بودن آب در رشد سدها، این امتیاز از مردم سلب نشود.» با این وجود، حتی زمانی که بارش‌ها کمتر از حد میانگین بود، برنج کشت شد. در سال ۱۴۰۰، با وجود راهکارهای کارشناسی برای خشکسالی خوزستان، خروجی سدها تا ۱۶۰ متر مکعب بر ثانیه افزایش یافت، در حالی که کمتر از ۳۰ درصد زمین‌ها به آب نیاز داشت و بیش از ۵۶۰ میلیون مترمکعب آب پشت سد کرخه هدر رفت.از سویی دیگر کشاورزی سنتی و پرمصرف نیز به نوبه خود سبب هدررفت آب می‌شود. به علاوه، نوع محصول کشت شده هم اهمیت دارد؛ در سال ۱۴۰۲، وقتی حجم سد کرخه کاهش یافته بود، علی شهبازی، معاون مطالعات پایه و طرح‌های جامع منابع آب سازمان آب و برق خوزستان، گفت: «کشاورزان حوضه آبریز کرخه از کشت محصولاتی نظیر شلتوک که نیاز آبی فراوان دارند در تابستان اجتناب کنند.»

 

 

ارسال دیدگاه شما

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیر سیستم منتشر خواهند شد
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهند شد
  • پیام هایی که به غیر از زبان پارسی باشد منتشر نخواهند شد