چند روز گذشته منابع خبری، مطلبی را منتشر کردند که بسیاری از رسانههای خبری جهان و نهادهای بینالمللی را در شوک فرو برد و آن خبر این بود: «حکومت طالبان اینترنت را در سراسر افغانستان قطع کرد.» در همین راستا، پایگاه خبری شبکه اسکای نیوز بریتانیا با اعلام اینکه اینترنت در سرتاسر افغانستان در راستای سرکوبهای طالبان قطع شده است، نوشت: این، نخستین باری است که این کشور چنین قطعی را از زمان روی کار آمدن این گروه در اوت ۲۰۲۱ شاهد است. به نوشته اسکای نیوز، سازمان بین المللی نظارت بر دسترسی به اینترنت (نت بلاکس) گفته است سطح ارتباطات به حدود یک درصد رسیده که به شدت، توانایی دسترسی عموم جامعه به جهان خارج را محدود کرده است. اسکای نیوز در ادامه گزارش خود به نقل از «زهرا جویا» یک ژورنالیست افغان که بنیانگذار «رسانه رخشانه» (Rukhshana Media) (رسانهای که صدای زنان افغان محسوب میشود) مینویسد که در مصاحبه با این رسانه بریتانیایی گفته است قادر نیست با همکاران، دوستان و حتی منابع مورد اعتماد در افغانستان ارتباط برقرار کند. او در این باره میگوید: «همه تماسها [که با افغانستان میگیریم] ناموفق است. هیچ پیامکی تحویل داده نمیشود و سکوتی سنگین بر افغانستان سایه افکنده که فراتر از صفحههای نمایش و برجهای مخابراتی است.» زهرا جویا که به عنوان یکی از زنان سال ۲۰۲۲ مجله تایم انتخاب شده، در این باره میگوید: «گویی چیزی با ارزش کنده شده است.» در همین حال، محمدرضا هاشمی، دبیر سرویس افغانستان «شهرآرانیوز» نیز میگوید که برای هیچکدام از پیامکهایی که به اقوامشان در افغانستان فرستاده، پاسخی نیامده و همه تلفنها با پیغام تکراری اپراتور که «این تماس مسدود است» روبهرو میشود. این موضوع در حقیقت روایتهای پراکنده درباره قطع بودن نه فقط اینترنت، بلکه تلفن و پیامک را هم تایید میکند. این در حالی است که خبرگزاری فرانسه نیز نوشته که شبکه مخابراتی در این کشور مختل شده است. اما آیا این نخستین باری است که طالبان دست به چنین اقدامات عجیب و غربی میزند؟
مروری بر قوانین عجیب و غریب طالبان در افغانستان
طالبان که پیشتر نیز در میان سالهای ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ موفق شده بودند خاک افغانستان را تصرف کرده و «امارات اسلامی افغانستان» را پایهگذاری کنند، پس از خروج نیروهای آمریکایی از این کشور توانست بار دیگر در اوت ۲۰۲۱ قدرت را در افغانستان در دست بگیرد. این گروه از زمان بازگشت دوباره به قدرت، احکام عجیب و غریبی را بر زندگی مردم ساری و جاری کرده که در این گزارش قصد داریم به برخی از آنها بپردازیم:
بایدها و نبایدهای طالبان برای عروس و دامادها
ماه گذشته بود که رسانهها به نقل از شورای علمای طالبان اعلام کردند که انتخاب سالن و مقدار هزینههای مراسم عروسی از صلاحیتهای خانواده داماد است. شورای علمای طالبان اعلام کرد که انتخاب سالن و مقدار هزینههای مراسم عروسی از صلاحیتهای خانواده داماد است. این شورا همچنین پرداخت هر نوع هزینه در مراسم عروسی از سوی خانواده عروس را «نامشروع» دانست و به هتلداران دستور داد که در مراسم عروسی بیش یک نوع غذا و یک نوع خورشت نپزند. طالبان همیچنین عُرفهای «پرمصرف» مثل پرداخت شیربها، هدیههای گرانبها، جشن نامزدی، پاگشا را «غیرمجاز» اعلام کرد. همچنین هفته گذشته بود که منابع محلی در ولایت پکتیکا اعلام کردند طالبان تصمیم گرفته رفتوآمد داماد به خانه عروس را پیش از ازدواج و حتی در روز عروسی ممنوع اعلام کند. طبق اعلام این منابع محلی، برای مردان بالای ۴۰ سال، مبلغ مهریه ۴۲۵ هزار افغانی تعیین شده و در مراسم عروسی بیش از سه خودرو نمیتوانند حضور داشته باشند. زنان نیز اجازه ندارند روی صندلی جلو خودرو بنشینند. براساس این محدودیتها، مهریه برای ازدواج دوم یا همسر دوم ۵۰۰ هزار افغانی اعلام شده است.
ریش بایستی مطابق شریعت باشد
اما یکی دیگر از قوانین سختگیرانه طالبان، قوانین این گروه در خصوص ریش مردان است. دو سال پیش رئیس امر به معروف و نهی از منکر ولایت هرات افغانستان در یک پیام ویدئویی مقررات کوتاهی ریش را اعلام کرد و درباره پخش موسیقی در مراسم عروسی هشدار داد. شیخ مولوی عزیز الرحمان، رئیس امر به معروف و نهی از منکر ولایت هرات طی پیامی که در یوتیوب منتشر شد، گفت: «مدل اصلاح ریش باید مطابق با شریعت و قوانین اسلامی باشد.» او همچنین به استادان دانشگاه و کارمندان ادارات دولتی اعلام کرد که باید شریعت نبوی را در این مورد مد نظر قرار دهند. وی گفت که مأمورین با حضور در این مکانها رعایت این مسائل را بررسی خواهند کرد.
موسیقی حرام است
شیخ مولوی عزیز الرحمان همچنین با اشاره به اینکه موسیقی حرام است از هشدار به تالارهای عروسی خبر داد و گفت: به مسئولین تالارها گفتهایم که موسیقی نباید در مراسم عروسی پخش شود و در این خصوص توصیههای لازم داده شده است.
محدودیتهای طالبان برای صدا و چهره زنان
سال گذشته بود که هبتالله آخوندزاده، رهبر طالبان، قوانین جدیدی را تحت عنوان «قانون امر به معروف و نهی از منکر» به حکومت طالبان برای اجرا ابلاغ کرد که شامل ایجاد محدودیت بر صدا و چهره زنان نیز میشد. در مادۀ ۱۳ قانون ابلاغی رهبر طالبان، که از سوی وزارت عدلیه حکومت طالبان اعلام شده بود، پوشاندن تمام بدن زنان «لازمی» (اجباری) خوانده شده و بر اساس این قانون «بهخاطر ترس از فتنه، پوشاندن چهره زنان ضروری است». همچنین در این قانون آمده بود که صدای زن، حتی اگر خواندن قرآن باشد مخالف شرع اسلام و ممنوع است. »این در حالی است که طالبان در دوره نخست حاکمیت در افغانستان نیز داشتن عمامه را الزامی و تراشیدن ریش و مدل مو به سبک غربی را ممنوع کرده بود وعدم رعایت این قوانین مجازات سختی داشت. زنان نیز از همان ابتدا مجبور به پوشیدن برقع و پوشاندن تمام قسمتهای بدن خود در انظار عمومی شدند.