استان خوزستان با دارا بودن جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی متنوع، یکی از غنی‌ترین مناطق گردشگری ایران به شمار می‌رود؛ از کوهستان‌های سربه‌فلک‌کشیده زاگرس گرفته تا تالاب‌های وسیع و آثار تاریخی ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی یونسکو مانند چغازنبیل و محوطه باستانی شوش، این استان را به مقصدی منحصربه‌فرد برای گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کرده است.
اقلیم متنوع خوزستان؛ سفری از برف تا نخلستان
خوزستان در جنوب‌غرب ایران قرار دارد و به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی خود، اقلیمی متنوع را دربرمی‌گیرد. این تنوع آب‌وهوایی، مناظری تماشایی و تجربه‌هایی منحصربه‌فرد را برای هر گردشگر به ارمغان می‌آورد.از قله‌های برف‌گیر زاگرس در شمال و شرق استان تا جلگه‌های گرم و وسیع در جنوب، همگی در یک محدوده جغرافیایی قرار دارند و همین موضوع باعث شده است که مسافران در کوتاه‌ترین زمان، تغییرات شگرفی را در چشم‌اندازهای طبیعی تجربه کنند.رودخانه‌های دائمی و دریاچه‌های پشت سد، چشمه‌های آب‌گرم، آبشارهای خروشان، تالاب‌های ارزشمند بین‌المللی، جنگل‌های متراکم و بیشه‌زارها، کوه‌ها و تپه‌های چشم‌نواز، تنها بخشی از جاذبه‌های طبیعی این استان هستند که خوزستان را به بهشتی برای طبیعت‌گردان تبدیل کرده است.از سوی دیگر، این استان به‌عنوان گهواره تمدن‌های کهن، آثار تاریخی بی‌نظیری را در خود جای داده است. وجود میراث جهانی چون چغازنبیل، شوش و سازه‌های آبی شوشتر، تمدن‌های چندین هزار ساله، بناهای تاریخی از دوره‌های ایلامی، هخامنشی، اشکانی، ساسانی و اسلامی، اقوام مختلف با فرهنگ و سنت‌های غنی، صنایع دستی متنوع و بقاع متبرکه و یادمان‌های دفاع مقدس، این استان را به مقصدی ویژه برای علاقه‌مندان تاریخ، فرهنگ و هنر تبدیل کرده است.با وجود این همه تنوع طبیعی و فرهنگی، خوزستان مقصدی مناسب برای علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی، تاریخ‌دوستان، پژوهشگران، گردشگران مذهبی و ماجراجویان است؛ بازدید از یادمان‌های دوران دفاع مقدس در شلمچه، اروندکنار و فکه گرفته تا لذت بردن از طبیعت تشکوه (کوه آتشین رامهرمز) و چشمه‌های قیر ماماتین، همه و همه خاطراتی ماندگار را برای گردشگران رقم می‌زنند.
خوزستان؛ گنجینه‌ای از تمدن‌های کهن
چغازنبیل، ایذه، بهبهان، هخامنشیان در شوش، اشکانیان در مسجدسلیمان، ساسانیان در شوشتر، دزفول، بهبهان و رامهرمز و در نهایت تمدن اسلامی که در سراسر این استان گسترده شده است، همگی گواهی بر تاریخ کهن و پربار این سرزمین هستند؛ این مجموعه عظیم از تمدن‌های گوناگون، بخشی از میراث گران‌بهای فرهنگی ایران را تشکیل می‌دهد. محوطه باستانی شوش، زیگورات چغازنبیل، سازه‌های آبی تاریخی شوشتر، کاروانسرای افضل و بخشی از راه‌آهن جنوب از جمله آثار ثبت‌شده جهانی در استان خوزستان هستند؛ این میراث ارزشمند، نه‌تنها مورد توجه گردشگران داخلی قرار دارد، بلکه سالانه گردشگران خارجی بسیاری را نیز به این استان جذب می‌کند و خوزستان را به یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری تاریخی کشور تبدیل کرده است.شوش از مهم‌ترین و باشکوه‌ترین شهرهای باستانی ایران و جهان در ۱۱۵ کیلومتری شمال غربی اهواز قرار دارد.پرونده میراث فرهنگی شوش شامل کاخ شائور، آپادانا، دروازه شرقی، هدیش، شهر پانزدهم، روستای هخامنشی، مسجد جامع شوش و مجموعه بناهای دوره اسلامی، تپه‌های آکروپول و قلعه فرانسوی‌ها است.باستان‌شناسان فرانسوی که در دوره قاجار نخستین کاوش‌ها را در این منطقه انجام دادند، بر اساس برآورد اولیه، ۴۰۰ هکتار از این محوطه را به‌عنوان عرصه باستانی شوش تعیین کردند، اما در بررسی‌های باستان‌شناسی که از سوی کارشناسان میراث فرهنگی انجام شد، محوطه باستانی شوش به‌اضافه حریم آن تا ۸۰۰ هکتار افزایش یافت.
«محوطه باستانی شوش» و «معبد چغازنبیل» ۲ اثر شاخص میراث فرهنگی کشورمان، درشوش قرار دارند که هر ۲ در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند. وجود آثار باستانی پیش از میلاد و نیز آثاری از چندین تمدن مهم از جمله هخامنشی، ساسانی، اشکانی و اسلامی در شوش، این شهرستان را به یک هدف مهم برای گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کرده است.
سازه‌های آبی شوشتر؛ شاهکار مهندسی ایران باستان
سازه های آبی شوشتر مجموعه ای به هم پیوسته از پل ها، بندها، آسیاب ها، آبشارها، کانال ها و تونل های عظیم هدایت آب هستند که در ارتباط با یکدیگر کار می کنند و در دوران هخامنشیان تا ساسانیان برای بهره‌گیری بیشتر از آب ساخته شده و به ثبت جهانی رسیده است.این مجموعه بی‌نظیر که در سفرنامه ژان دیولافوآ، باستان‌شناس فرانسوی، به‌عنوان «بزرگ‌ترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی» معرفی شده است، شامل بند میزان، پل بند شادروان، آسیاب‌های آبی، کانال گرگر و تونل‌های سه‌گانه آب‌رسانی است.
اشکفت سلمان؛ نیایشگاه باستانی ایذه
اشکفت سلمان که در سه کیلومتری جنوب غربی شهر ایذه واقع شده، یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی خوزستان است. این مکان که نیایشگاه «تاریشا»، یکی از خدایان ایلامی، بوده است، چهار نقش برجسته متعلق به دوران ایلامیان را در خود جای داده که یکی از آن‌ها بزرگ‌ترین سنگ‌نوشته میخی ایلام نو محسوب می‌شود.
زیگورات چغازنبیل؛ نیایشگاهی از دل تاریخ
چغازنبیل یکی از مهم‌ترین آثار باستانی ایران است که در استان خوزستان و در نزدیکی شوش واقع شده است؛ این مجموعه تاریخی متعلق به دوره عیلامی‌ها است و به عنوان یکی از بزرگ‌ترین زیگورات‌های دنیای باستان شناخته می‌شود.ساخت این بنا در حدود ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد توسط «king Untash-Napirisha» برای پرستش ایزد «اینشوشیناک» آغاز شد. این بنای عظیم به عنوان معبدی برای خدایان و مرکز مذهبی آن دوران استفاده می‌شد و بخشی از شهر عیلامی شوش به شمار می‌آید.چغازنبیل در دوران مختلف تاریخ، آسیب‌هایی دیده است، اما هنوز هم از آن به عنوان یکی از شاهکارهای معماری دوران عیلامی یاد می‌شود.
نقوش برجسته کولفرح؛ رازهای حجاری‌شده ایلامیان
کولفرح یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی دوران عیلامی در خوزستان است که در نزدیکی ایذه واقع شده است؛ این محوطه شامل مجموعه‌ای از نقش‌برجسته‌های سنگی است که قدمت آن‌ها به حدود سه هزار سال پیش بازمی‌گردد.این نقوش صحنه‌هایی از مراسم مذهبی، پادشاهان، ایزدان و آیین‌های قربانی را به تصویر می‌کشند و نشان‌دهنده اهمیت آیینی و مذهبی این مکان در دوران عیلامیان هستند.
شهر باستانی ارجان؛ گنجینه‌ای از دوران هخامنشی
شهر قدیمی ارجان، واقع در نزدیکی بهبهان، به واسطه اشیای ارزشمندی که از آن به دست آمده، اهمیت زیادی در مطالعات تاریخی دارد. آثار کشف‌شده از این شهر، پیشینه آن را به هزاره دوم پیش از میلاد مرتبط می‌سازد.یکی از مهم‌ترین کشفیات این شهر جام ارجان است که نقوش حک‌شده بر آن نشان‌دهنده جایگاه این منطقه در مناسبات سیاسی و فرهنگی ایران باستان است. در دوره هخامنشی، ارجان به دلیل قرار گرفتن در مسیر راه شاهی که شوش را به پاسارگاد متصل می‌کرد از رونق ویژه‌ای برخوردار بود.
قلعه دا و دختر؛ دژی مستحکم از دوران ساسانیان
قلعه دا و دختر یکی از بناهای تاریخی و اسرارآمیز در استان خوزستان، نزدیکی شهر ایذه است که قدمت آن به دوران عیلامیان یا اوایل دوران اسلامی نسبت داده می‌شود.این قلعه بر فراز کوهی بلند ساخته شده و به دلیل موقعیت استراتژیک خود، کاربری نظامی و دفاعی داشته است. نام دا و دختر در فرهنگ عامه به افسانه‌هایی درباره مادر و دختری که به این قلعه پناه آورده‌اند، اشاره دارد، اما ریشه دقیق تاریخی این نام مشخص نیست.
تشکوه؛ آتشی که خاموش نمی‌شود
تشکوه یکی از جاذبه‌های طبیعی و منحصر به فرد در نزدیکی شهرستان رامهرمز در استان خوزستان است. این کوه به دلیل وجود گازهای طبیعی که از شکاف‌های آن خارج می‌شوند و به‌طور مداوم می‌سوزند، به کوه آتشین نیز شهرت دارد. شعله‌های آتش که از سطح زمین زبانه می‌کشند، منظره‌ای شگفت‌انگیز ایجاد کرده‌اند و باعث شده‌اند این منطقه در میان گردشگران و طبیعت‌دوستان محبوب باشد.
چشمه‌های قیر ماماتین؛ گنجینه‌ای از دل زمین
چشمه قیر ماماتین یکی از پدیده‌های طبیعی شگفت‌انگیز در شهرستان رامهرمز استان خوزستان است. این چشمه به‌جای آب، قیر طبیعی از دل زمین بیرون می‌دهد و به همین دلیل به این نام شناخته می‌شود. قیر سیاه و غلیظ از شکاف‌های زمین بیرون می‌آید و به‌مرور در اطراف چشمه پخش می‌شود. این پدیده به دلیل وجود ذخایر نفت و گاز در اعماق زمین رخ می‌دهد و نشان‌دهنده غنای منابع طبیعی این منطقه است.
یادمان‌های دفاع مقدس مکان‌هایی هستند که برای گرامیداشت رشادت‌ها و جان‌فشانی‌های رزمندگان در دوران جنگ تحمیلی ایران و عراق ساخته شده‌اند.یادمان‌های دفاع مقدس علاوه بر ارزش‌های معنوی، به مراکزی برای آموزش تاریخ جنگ به نسل‌های جدید تبدیل شده‌اند؛ در این مکان‌ها نمایشگاه‌هایی از اسناد، تجهیزات جنگی، عکس‌های رزمندگان و روایت‌های شفاهی از شاهدان عینی جنگ ارائه می‌شود؛ همچنین، برنامه‌های فرهنگی و کاروان‌های راهیان نور هر ساله هزاران نفر را برای بازدید از این مناطق جذب می‌کنند.استان خوزستان با دارا بودن آثار ارزشمند تاریخی و جاذبه‌های طبیعی منحصربه‌فرد، یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری ایران به شمار می‌رود. از نقوش برجسته ایلامی در کولفرح گرفته تا چشمه‌های قیر ماماتین و مسجد رانگونی‌ها، این استان ترکیبی از تاریخ، طبیعت و فرهنگ را به نمایش می‌گذارد.