ابتدای زمستان سال گذشته بود که با صعود متوسط قیمت مسکن تهران تا مرز ۵۵ میلیون تومان و در نتیجه افزایش التهابات ناشی از آن در جامعه دولت تصمیم گرفت از انتشار آمارهای مربوط به بخش مسکن جلوگیری کند.
پس از این تاریخ هیچ آمار رسمی به جز مشاهدات میدانی از بازار مسکن در دست نبود تا آنکه همراه با رکود اوایل تابستان، برخی مسئولان از آمارهایی سخن به میان آوردند که در دسترس مردم قرار نگرفته بود. آنها معتقد بودند که قیمت مسکن افتی ۱۵ تا ۲۰ درصدی را پشت سر گذاشته است؛ روندی که بر اساس همین آمارهای شفاهی هنوز هم ادامه دارد.این اعلام کاهش قیمت در بازار مسکن از همان ابتدای کار مورد انتقاد کارشناسان و فعالان حوزه املاک قرار گرفت؛ روند نزول قیمتی که دولت انقلابی آن را از دستاوردهای خود به شمار می‌آورد چیزی جز واکنش طبیعی بازار به این رکود چند ماهه نیست و در نهایت در مقابل کوه عظیم افزایش قیمت سال‌های اخیر ذره‌ای کوچک بیش نیست؛ اما این رکود در بازار از کجا نشات می‌گیرد و نابسامانی در دیگر بازارهای مالی و سرمایه‌ای چه اثری در وضعیت فعلی عرصه املاک دارد؟
یك کارشناس مسکن در رابطه با روان‌درمانی بازار مسکن گفت: «مردم نسبت به مسائل اقتصادی کشور به نوعی از باورپذیری رسیده‌اند که به موجب آن نگرانی از عدم ثبات کالا و خدمات به یک عادت تبدیل شده است. به تبع بروز این اتفاق و شکل‌گیری انتظارات تورمی، با کاهش ارزش پول و دارایی افراد مواجه هستیم، البته بار روانی این نگاه و تاثیرات به افزایش و حتی کاهش قیمت‌ها، از دلایل و واقعیت‌های اقتصاد مبتنی بر تاثیر شاخص‌ها و متغیرهای موثر نقشی فراتر ایفا می‌کند.». منصور غیبی افزود: «مثال زنده مدیریت روانی در حوزه اقتصاد مسکن، اعلام کاهش قیمت ملک در ابتدای سال ۱۴۰۲ از سوی دولت است. دولتمردان از این طریق قصد دارند با به رکود کشاندن حوزه مسکن موجب کاهش قیمت شوند؛ اقدامی که موجب شده است هزاران میلیارد تومان سرمایه از نظر منابع مالی با عدم گردش صحیح مواجه و موجب ضرر و زیان مردم و خود دولت شود.».
غیبی در ادامه توضیح داد: «در یک سر این بازی روانی سوداگران و سرمایه‌گذاران اقتصادی حضور دارند که می‌توانند بار روانی افزایش قیمت‌ها از جمله در بخش مسکن را به جامعه تحمیل کنند. آنها با تهییج عوامل موثر به‌ویژه قیمت ارز، دلار، سکه و طلا موجب افزایش قیمت کاذب مسکن می‌شود.»
ادامه بازی‌های روانی در بازار مسکن
این کارشناس مسکن در مورد راه‌حلی برای بهبود وضعیت آشفته بازار مسکن بیان کرد: «به نظر می‌رسد تا زمانی که مدیریت مناسب، منسجم و واحد توام با غنا ثبات رونق در حوزه اقتصاد مسکن رخ ندهد بازی‌های روانی از سوی هر دو طرف دولتمردان و سوداگران حاکم بر معادلات فنی حوزه اقتصاد مسکن خواهد بود که نتیجه آن دور نگه داشتن دست مصرف‌کننده از مسکن مناسب است.».بنابراین در بازه‌ای که بازار مسکن بحرانی‌ترین شرایط خود را می‌گذراند دولت به جای به کار گرفتن سیاست‌هایی درست و اقداماتی در جهت سر و سامان دادن به اقصاد کلان راهی را در پیش گرفته است که به‌جز ضربه زدن به مصرف‌کننده واقعی نتیجه دیگری نداشته است.تورم و مانورهای نمایشی دولت‌ها اکنون بازار املاک را به آنجا رسانده است که خریداران و سرمایه‌گذاران از عرصه خارج شده‌اند و تا زمان نامعلوم رونق بازار کمتر معامله‌ای در بنگاه‌ها صورت می‌گیرد.
وام‌های مسکن بی‌اثر شده است
همچنین نایب رئیس اتحادیه مشاوران املاک گفت: چند سالی هم هست که هیچ مشوق بانکی تاثیرگذاری نداریم تا کسی که می‌خواهد یک واحد آپارتمانی را بخرد، بتواند از تسهیلات بانکی استفاده کند.
داود بیگی‌نژاد در پاسخ به این پرسش که برخی روایت‌های میدانی حاکی از آن است که سازندگان در حال خروج از بازار مسکن هستند، شما هم یک‌چنین موضوعی را قبول دارید؟ آیا سازندگان در حال مهاجرت به بخش‌های دیگر شغلی هستند؟ افزود: در رابطه با این‌که سازندگان از این شغل خارج شده‌اند، باید بگویم که در چند سال اخیر این موضوع شدت بیشتری پیدا کرده است. در واقع کسانی که قبلا وارد بحث تولید مسکن شده بودند، امروز نیستند.چند عامل در این موضوع دخیل بوده که سازندگان از تولید مسکن خارج شده‌اند. شاید اصلی‌ترین موضوع این باشد که هزینه‌های تولید مسکن سنگین شده است و دیگر، تولید مسکن از توان افراد یا چند نفر خارج شده است. در حال حاضر هزینه‌ها با چند سال قبل خیلی متفاوت شده است. شما دقت کنید، نهایت این هزینه‌ها در قیمت تمام شده تاثیر دارد؛ اما این‌که چرا افراد در حالی که یک ساختمان گران ساخته می‌شود، در بخش ساخت‌وساز مسکن باقی نمی‌مانند، باید گفت به همان نسبت که هزینه تولید مسکن افزایش پیدا می‌کند، وزن قیمتی هم سنگین‌تر می‌شود. در این شرایط، به همان نسبت خواهان و درخواست‌کننده و مراجعه‌کننده برای خرید مسکن کمتر می‌شود. یعنی خواب سرمایه برای تولیدکننده افزایش پیدا می‌کند.حالا ما صرفا در جهت تولید صحبت کردیم، اما شما می‌دانید که اگر برای یک ساختمانی بخواهیم شرایط تولید را فراهم کنیم، مدت زمان طولانی‌ای می‌بایست در شهرداری برای گرفتن پروانه ساختمانی طی کنیم. این مدت زمانی که طول می‌کشد تا سرمایه‌گذار به عنوان سازنده وارد بحث تولید شود و بتواند در نهایت سرمایه و سود خود را استخراج کند، طولانی شده است.