در این راستا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: قرار است بعد از سفر من مذاکره ادامه یابد و تیم من به عنوان تسهیلگر خواهند بود. میتوانم به شما بگویم این مذاکره که در وین نخواهد بود و نباید با مذاکراتی که همه مشارکتکنندگان برجام در آن شرکت میکنند، اشتباه گرفت. مذاکرات پیش روی در جایی نزدیکتر به خلیجفارس یا مثلاً در کشورهای حاشیه خلیجفارس انجام میشود.نکته قابل توجه درباره ازسرگیری مذاکرات این است که این بار مذاکرات نه در وین بلکه در یکی از کشورهای حاشیه خلیجفارس از سر گرفته میشود. این مذاکرات بین ایران و آمریکا شروع خواهد شد تا اختلافات سیاسی بین این دو کشور مورد بحث گفتوگو قرار بگیرد که بورل آن را توافقی سیاسی میخواند. در همین حال مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از رفع انسداد اخیر در مذاکرات وین، بهعنوان نتیجه سفرش به ایران خبر داد.جوزپ بورل در توئیتی، خروجی مهم سفر خود به تهران و دیدار با مقامات جمهوری اسلامی ایران را تشریح کرد.بورل در صفحه شخصی توئیتر خود نوشت: «نتیجه مهم سفر من به ایران این بود که ما بنبست اخیر را بازگشایی کرده و مذاکرات متوقفشده بر سر برجام از سر گرفته میشود».
وی طی نشست خبری با «حسین امیرعبداللهیان» وزیر خارجه ایران نیز گفت: «ایران و آمریکا به صورت مستقیم گفتوگو نخواهند کرد بلکه من و تیمم من به عنوان هماهنگکننده گفتوگوها را تسهیل خواهیم کرد».مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بخش دیگری از اظهاراتش تصریح کرد که محل برگزاری مذاکرات میان ایران-اتحادیه اروپا و آمریکا شهر وین نخواهد بود.مذاکرات رفع تحریمها در وین از چند ماه پیش دچار وقفه شد. دولت آمریکا از زمان آغاز این مذاکرات به جای پیشنهاد دادن ابتکارهای عملی برای پیشرفت گفتوگوها بارها تلاش کرده طرفهای مختلف را به کند کردن روند مذاکرات و ایجاد مانع بر سر راه آن متهم کند.کشورهای غربی و به ویژه آمریکا در ماههای گذشته، بعد از وقفه در مذاکرات وین، به رویه همیشگی خود در متوسل شدن به عملیاتهای روانی و رسانهای جهت مقصرنمایی ایران و سلب مسئولیت از خود روی آوردهاند. این کشورها ابتدا با متصل کردن موضوع مذاکرات به جنگ اوکراین ادعا کردند که روسیه مانع از پیشبرد گفتوگوها شده است.بعد از آنکه «سرگئی لاوروف»، وزیر امور خارجه روسیه در جریان سفر «حسین امیرعبداللهیان»، وزیر امور خارجه ایران تصریح کرد که موضوع درخواست ضمانت مسکو برای همکاری با ایران پس از اجرای کامل برجام مانعی برای ادامه گفتوگوها نیست، کشورهای غربی به برجستهسازی یک موضوع ایران پرداخته و مدعی شدند درخواست تهران برای حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمانهای اصطلاحاً تروریستی مذاکرات را به بنبست کشانده است.یکی از دلایلعدم انجام اقدامات لازم از سوی طرفهای آمریکایی در مذاکرات وین مخالفتهای نمایندههای کنگره با سیاستهای دولت بایدن در خصوص برجام بوده است. از جمله انتقادات این گروه از قانونگذاران آمریکایی این است که برجام به همه حوزههای اختلاف آمریکا با ایران از جمله فعالیتهای منطقهای و برنامه موشکی ایران نمیپردازد.
آیا دریچهای جدید باز شده است؟
سفر جوزف بورل به تهران در شرایطی صورت گرفت که به دلیل توقف مذاکرات هستهای در چند ماه گذشته، دستیابی به توافق هستهای دیگر تمام شده بود اما سفر بورل به تهران نشان داد که اتحادیه اروپا به دلیل تحولات کلان خود را نیازمند تحرک و ابتکاری جدید در مذاکرات هستهای با ایران میبیند.سفر بورل به تهران که گویا با توافقاتی ضمنی پیش از سفر وی در تهران و واشنگتن همراه بوده است، در گام اول به نظر میرسد نشانگر وقوع تحولاتی جدید در پرونده هستهای ایران باشد؛ تحولاتی که شاید به احیای برجام منجر شود، با این حال این پرونده که هم ایران به دلیل مشکلات شدید اقتصادی و امنیتی، هم آمریکا به دلیل مشکلات اقتصادی و استراتژیک در روابط با قدرتهای بزرگ و هم اروپا به دلیل تحولات کلان امنیتی در قاره سبز خود را محتاج به آن میبینند در برابر سئوالات و اما و اگرهای فراوانی قرار گرفته است.مطابق اظهارات بورل به نظر میرسد که توافقی برای شروع مجدد مذاکرات، این بار در یکی از کشورهای خلیجفارس به احتمال زیاد عمان و با جایگزین شدن اروپا در نقش میانجی ایالات متحده و ایران به جای روسیه رخ خواهد داد، پرونده ایران را بیش از پیش به اهداف غربی نزدیک خواهد کرد و از سوی دیگر میانجی شدن اروپا یعنی نقش روسیه تا اندازه زیادی در مذاکرات کمرنگ میشود. همچنین با برگزاری مذاکرات در یکی از کشورهای شورای همکاری خلیجفارس، احتمالا برخی تقاضاهای اعراب برای حضور در جریان مذاکرات نیز رفع خواهد شد.تغییر مکان مذاکرات و نقش روسیه صرفا یک سمت ماجراست، سمت دیگر ماجرا این است که در میان بحرانهای متعدد اوراسیا، در حال حاضر واشنگتن بیش از پیش به دنبال تسلط بر جریان انرژی منطقهای به منظور تسلط بر معادلات امنیتی اروپا در برابر روسیه است.