بلوار شهید هاشمی را که به سمت شرق اهواز طی کنی، چسبیده به محله کویپلیس، خانهی دود گرفته غول پیدا است. خانهای که میهمان ناخوانده این شهر است و بر سر درش نوشتهاند: شرکت کربن ایران.مردم مناطق کوی پلیس، مستغلات، باهنر، رسالت، نبوت، سپیدار، صددستگاه، فولادشهر و ترابری که در جوار شرکت کربن زندگی میکنند، سهمشان از فرآیند تولید در این کارخانه، ذرات آلاینده ۱۰ میکرونی است که به حلق و ریههاشان هجوم میآورد و در و دیوار کاشانهشان را انباشته از غبار میسازد.
خانههای خاکستری
باقری کارمند است و ساکن کوی پلیس. بحث شرکت کربن بلک که به میان میآید، حرف را میکشاند به بدنه خودروی شخصیاش و میگوید: یک لایه زرد رنگِ کدر روی بدنه و سقف ماشینم نشسته است که با هیچ شویندهای پاک نمیشود. تمام زندگی ما تحت تاثیر فعالیت این شرکت قرار گرفته است. ذرات ریز برخاسته از فعالیت این واحد صنعتی در هوا معلق میمانند و از درب و پنجره وارد خانه میشوند و به موکت و مبل و پردهها رنگ خاکستری میپاشند.
دلمان پر از غصه دوده است
خانم سلیمی در محله باهنر زندگی میکند. دل او هم از این ذرات کوچک سیاه پر از غصه است! او میگوید: در و پنجرهها را هم که ببندیم، غبار سیاه از درزها عبور میکند و چارهای نیست جز استمداد جستن از درزگیرهایی که خود نیز دو روزه عین قیر، سیاه میشوند. کار هر روزهمان شده زدودن گرد از دیوارها و سرامیکها.
صبحهایی انباشته از ذرات کربن
غرابی خانهشان دقیقا پشت کارخانه کربن در کوی فولادشهر است. او هر صبح که قدم به کوچه و خیابان میگذارد آرزو میکند کهای کاش روزی بیاید که چشمانداز صبحگاهیاش انباشته از ذرات سمج آلایندهای که بیمحابا به همه چیز میچسبند، نباشد. آقای غرابی هر روز حیاط خانه را میشوید. کاری تکرار شونده، مداوم، زمانبر و بیحاصل.
تایید سهامدار عمده را نگرفتهایم!
شکور شمس مدیرعامل شرکت کربن اهواز دی ماه ۹۸ گفته بود یکی از دغدغهها و مسائل اصلی ما، انتقال کارخانه به خارج از اهواز است اما اینکه چرا تاکنون این جابهجایی انجام نشده به دلیل این است که تاکنون تایید سهامدار عمده را نگرفتهایم.وی ادامه داده بود بحث جابهجایی و انتقال این شرکت طولانی شده است. زمانی که این کارخانه احداث شد، در حاشیه شهر بودیم اما اکنون با توجه به وسعت شهر، در درون شهر قرار داریم و باید هر چه سریعتر این کارخانه جابهجا شود.مدیرعامل شرکت کربن اهواز گفته بود نباید این پروژه به تاخیر بیافتد. اقدامات طرح توجیهی انجام شده و با بانک عامل صحبت کردهایم و در مرحله تایید سهامدار عمده هستیم.
سال ۸۹ قرار بود جابهجا شود!
اخلاق محمدیان مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی خوزستان گفته است: در سال ۸۹ مقرر شده بود که زمینی به وسعت ۱۰ هکتار برای احداث کارخانه جدید در شهرک صنعتی شماره ۲ اهواز به شرکت کربن اختصاص یابد. باید تعهدات ارزیابی زیست محیطی را هم انجام دهند که هیچکدام این تعهدات را انجام ندادهاند. اکنون با توجه به واگذاریهای انجام شده، امکان استقرار کارخانه در این شهرک وجود ندارد. در شهرک صنعتی شماره ۲ دزفول، شرکت کربن مستقر شده که باعث آلودگیهای زیادی شده است. به هیچ عنوان نباید اطراف واحدهای صنعتی و شهرکهای صنعتی، این کارخانه احداث شود زیرا آلودگی زیادی برای ساکنین همجوار ایجاد خواهد کرد. شرکتهای آلاینده با سلامت مردم سر و کار دارند. باید زمانی برای جابهجایی شرکتهای آلاینده تعیین شود و در صورت عدم جابهجایی تعطیل شوند.
اجرای قانون هوای پاک با خروج واحدهای صنعتی آلاینده از شهر
علی بنیعگبه رئیس اداره محیطزیست شهرستان اهواز گفت: بر اساس قانون هوای پاک شرکتهای آلاینده موظف هستند از محدوده قانونی شهر خارج شوند و برای شرکت کربن نیز طبق این قانون باید تمهیدات لازم برای خروج از شهر اندیشیده شود.وی افزود: این موضوع در کارگروه خروج صنایع آلاینده از محدوده شهری مورد بررسی قرار گرفته است و چندین محل نیز برای استقرار این شرکت در خارج از شهر جانمایی شده است که این محلها از نظر شرایط و ضوابط زیست محیطی تحت بررسی قرار دارند. رئیس اداره محیطزیست شهرستان اهواز با بیان اینکه شرکت کربن دارای دو خط تولید دوده صنعتی است، اضافه کرد: دوده صنعتی از ضایعات روغن تولید میشود و محصول نهایی این شرکت پس از بارگیری به صنایع مختلف در کشور که دوده صنعتی مصرف میکنند ارسال میشود. بنیعگبه گفت: در چند سال اخیر مقدار آلایندگی این شرکت کنترل شده است. نشت آلودگی گاه در خط تولید و گاهی در زمان بارگیری و کیسهگیری مشاهده شد که بلافاصله از طریق شاتدان کارخانه از انتشار آلودگی جلوگیری به عمل آمد. وی عنوان کرد: با ارائه گزارشهای مردمی در خصوص آلودگی هوا و صنایع آلودهکننده، کارشناسان اداره محیطزیست بلافاصله به محل اعزام میشوند و منشا آلودگی را ریشه یابی میکنند تا در کوتاهترین زمان ممکن مداخله مناسب انجام بگیرد.
انتقاد نماینده اهواز از اختصاص ۳۰ درصد عوارض آلایندگی به صندوق محیطزیست
نماینده اهواز با اشاره به اینکه در سال ۱۳۹۹ بالغ بر ۳۰درصد حق آلایندگی صنایع استانها به صندوق محیطزیست اختصاص یافت، گفت: این اقدام بر خلاف قانون است و در سال ۱۴۰۰ اصلاح شد اما دولت در اقدامی قصد احیاء چنین رویهای برای بودجه سال ۱۴۰۱ را دارد. مجتبی یوسفی اظهار کرد: در بیتوجهیهای صورت گرفته، ۳۰ درصد سهم و حق استانها از محل جرایم آلایندگی صنایع به صندوق محیطزیست اختصاص یافت. این اقدام، باعث کاهش توان مالی استانهای کشور برای رسیدگی به مناطق محروم و کمبرخوردار شد و باید تلاش شود تا از تکرار چنین اشتباهی در بودجه سال ۱۴۰۱ جلوگیری شود.وی با بیان اینکه در سال ۱۳۹۹ هزینه و منابعی که به صندوق محیطزیست اختصاص یافت، از ابهامات بسیار زیادی برخوردار بود، گفت: بررسیهای صورت گرفته نشان میدهد که این منابع صرف فعالیتهای سیاسی و انتخاباتی شده است.وی تصریح کرد: بخش قابل توجهی از منابع مورد نیاز شهرداریها و دهیاریهای کشور و به خصوص استان خوزستان از محل عوارض آلایندگی صنایع تامین میشود و اختصاص بخشی از این حق آلایندگی به صندوق محیطزیست باعث تضعیف خدماترسانی به مناطق کمبرخوردار شده است.