جوزف بورل، در این توییت نوشت: «به دلیل عوامل خارجی به مکث در مذاکرات وین نیاز است. متن نهایی اساسا آماده و روی میز است. من بهعنوان هماهنگکننده، به همراه تیمم، به تماس با همه شرکتکنندگان برجام و ایالات متحده برای غلبه بر وضعیت فعلی و بستن توافق ادامه خواهم داد.» این خبر تازه تنها یک روز پس از تماس این مقام اروپایی با وزیر خارجه جمهوری اسلامی منتشر میشود. رسانهها عصر پنجشنبه، از گفتوگوی تلفنی وزیر خارجه ایران و جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، خبر دادند. بنا بر گزارشها، وزیر خارجه ایران در جریان این تماس تلفنی گفت که طرح برخی درخواستهای جدید از سوی آمریکا «هیچ گونه توجیه منطقی ندارد» و آن را خلاف مواضع واشینگتن در مورد دستیابی سریع به توافق با تهران دانست. تاکنون هیچ خبری از «درخواستهای جدید» از طرف واشینگتن منتشر نشده و مشخص نیست که اگر آمریکا خواستهای داشته، این خواسته چه بوده است. هنوز هیچ مقام رسمی هم توضیح نداده است که آیا هر گونه درخواست جدید میتواند با خواسته روسیه ارتباط داشته باشد. مقام عالیرتبه ایرانی در حالی اتهام علیه واشینگتن را مطرح کرده است که در روزهای اخیر رویکرد روسیه در مذاکرات احیای برجام به عنوان یکی از عوامل اصلی انسداد در این روند توصیف شده است. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، روز ۱۴ اسفند از آمریکا خواست تا تضمین کتبی بدهد که تحریمهای غرب علیه کشورش به دلیل تجاوز به اوکراین، روی همکاریهای اقتصادی و نظامی مسکو و تهران تاثیر نخواهد گذاشت. جمهوری اسلامی ایران به دلیل همسویی روزافزونش با حکومت ولادیمیر پوتین تاکنون واکنش سرسختانهای به این خواسته روسیه نشان نداده است. در واکنش به این شرط روسیه که تحریمها علیه خود در اقدام به تهاجم به اوکراین را به برجام گره زده است، سه کشور اروپایی عضو برجام روز سهشنبه، ۱۷ اسفند، در بیانیه مشترکی در جلسه هیات رئیسه (شورای حکام) آژانس بینالمللی انرژی اتمی به روسیه هشدار دادند که افزودن شروط جدید، دستیابی به یک توافق در مورد بحران هستهای ایران را دشوارتر خواهد کرد. از سوی دیگر در روزهای گذشته، گزارشهایی منتشر شد مبنی بر اینکه هیات مذاکرهکننده آمریکا به ریاست رابرت مالی، وعده لغو تحریمها علیه سپاه پاسداران، دفتر رهبری و تعداد زیادی از افراد و نهادهایی را داده است که تحریم آنها به برنامه اتمی ایران ارتباطی ندارد.«استفانی لیشتنشتاین» خبرنگار پولتیکو که در وین حضور دارد قبلا در یک توییت نوشته بود: مذاکرات به دلیل درخواست دقیقه نودی روسیه برای تضمین، به بن بست خورده و به احتمال زیاد روز جمعه موقتا مذاکرات متوقف میشود.
واکنش ایران به توقف مذاکرات وین
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در واکنش به توقف مذاکرات گفت: توقف در گفتوگوهای وین میتواند یک حرکت برای حل هر مشکل باقی مانده و یک بازگشت نهایی باشد. خطیب زاده افزود: نتیجهگیری موفقیت آمیز گفتوگوها تمرکز اصلی همه خواهد بود. هیچ عامل خارجی بر اراده مشترک ما برای پیشبرد توافق جمعی تأثیر نمیگذارد.
احتمال توافق در وین به زیر ۲۰ درصد رسید
علی واعظ تحلیلگر گروه بینالمللی بحران در امور ایران و مشاور تیم آمریکا در وین در کلابهاوس گفت: تنها دلیل به بن بست رسیدن مذاکرات وین درخواست تضمین روسیه است و احتمال توافق به زیر ۲۰ درصد رسیده است. از ادعاهای آقایان شمخانی و عبداللهیان تعجب میکنم چرا در مورد درخواست روسیه بخاطر اوکراین، صحبتی نمیکنند. وی گفت: روسیه تمایلی به حل شدن برجام ندارد؛ به دو دلیل: ۱- به دلیل قیمت جهانی نفت است توافق و به سرانجام رسیدن برجام باعث کاهش قیمت جهانی و کاهش اهرم فشار روسیه در حوزه انرژی خواهد شد. ۲- با سرانجام رسیدن برجام تمام تمرکز اروپا و آمریکا بر روی روسیه خواهد بود که این را روسیه به سود خود نمیبیند.
آمریکا برای توافق با ایران پیشنهاد جدیدی ارائه نمیدهد
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با اشاره به اینکه برای توافق هستهای با ایران مسائل اندکی باقی مانده است، تاکید کرد که ایالات متحده قصد ندارد برای دستیابی به توافق هستهای با ایران، پیشنهاد جدیدی به روسیه ارائه کند. ند پرایس، از همه طرفهای مذاکرات وین از جمله روسیه خواست تا برای رسیدن به توافق بر حل و فصل مسائل نهایی و باقی مانده تمرکز کنند.او افزود: تحریمهای روسیه به هیچ وجه به برجام ارتباط ندارند و نباید تاثیری برای بازگشت و اجرای مشترک توافق هستهای با ایران داشته باشد. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا خاطرنشان کرد که جلوگیری دائمی از دستیابی ایران به سلاح هستهای هدف مشترک آمریکا و روسیه است. پرایس گفت همچنان به یک توافق احتمالی نزدیک هستیم اما به دلیل پیشرفت برنامه هستهای ایران، فرصت بسیار کمی برای توافق و بازگشت مشترک به اجرای برجام باقی مانده است. بخشی از سخنان ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، پاسخی است به خواسته جدید روسیه در مورد دریافت تضمین از آمریکا برای مثتثنی شدن روابط روسیه با ایران از تحریمهای فعلی و آتی است.روسیه از هفته پیش و در پی آغاز حمله به اوکراین با موج گسترده تحریمهای آمریکا و اروپا مواجه شد و پس از آن مواضع جدیدی در مذاکرات وین اتخاذ کرد. این کشور از آمریکا خواست تا تضمین دهد که در صورت احیای برجام، تحریمهای مرتبط با حمله به اوکراین، تاثیری بر تجارت روسیه با ایران ندارد. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات وین، نیز گفت در صورت نهایی شدن توافق احیای برجام، همه روابط تجاری و اقتصادی روسیه با ایران باید از تمام تحریمهای فعلی و آینده اتحادیه اروپا و آمریکا مستثنی باشند.در همین حال، وزارت خارجه فرانسه اعلام کرد که امیدها برای دستیابی به توافق هستهای با ایران رو به کاهش است.
مذاکرات وین درباره ایران است نه اوکراین
سخنگوی کاخ سفید با بیان اینکه آمریکا و روسیه درباره برجام با یکدیگر همکاری دارند، تاکید کرد که مذاکرات وین صرفا درباره توافق هستهای ایران است.جن ساکی در پاسخ به سئوال خبرنگاری مبنی بر اینکه آیا آمریکا و کشورهای اروپایی در مذاکرات وین با طرف روسیهای در خصوص مساله اوکراین گفتوگو میکنند، گفت: مذاکرات وین در مورد توافق هستهای ایران است. مذاکرات وین درباره عدم دستیابی ایران به سلاح هستهای است.وی ادامه داد: با وجود نگرانیهای جدی ما در خصوص حمله بیرحمانه ولادیمیر پوتین به اوکراین، معتقدیم آمریکا و روسیه دارای تمایل برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای هستند.ویکتوریا نولاند معاون سیاسی وزیر خارجه آمریکا نیز پیش از این گفت: روسیه در تلاش است تا خواستههای خود را در مورد توافق هستهای ایران افزایش دهد، اما ما بازی «بیایید معامله کنیم» را انجام نمیدهیم.معاون وزیر خارجه آمریکا در کمیته روابط خارجی سنای آمریکا در پاسخ به این سئوال که آیا دولت آمریکا تضمین کتبی به روسیه داده است تا همکاری تجاری، سرمایه گذاری یا نظامی مسکو با ایران مشمول تحریمها نشود پاسخ داد که آمریکا چنین تضمینی به روسیه نداده است.با این حال، هنگامی که تاد یانگ، سناتور جمهوری خواه از ایالت ایندیانا از وی پرسید که آیا «در نتیجه تهاجم روسیه به اوکراین، تغییراتی در مورد مذاکرات آمریکا با روسیه ایجاد شده است»، نولاند پاسخ داد: من باید اعلام کنم که روسیه سعی دارد خواستههای خود را در رابطه با برجام گسترش و افزایش دهد و ما بازی «بیایید معامله کنیم» را انجام نمیدهیم. نولاند گفت : آمریکا با روسیه «در مقابل» ایران مذاکره نمیکند. وی با تکرار اظهارات آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا گفت که روسیه و آمریکا هدف راهبردی مشابه و یکسانی در مورد تلاش برای نجات توافق هستهای ایران دارند و این هدف اطمینان از عدم دستیابی ایران به سلاح هستهای است.