بریتانیا، فرانسه و آلمان در بیانیه‌ای با اشاره به عدول مرحله به مرحله ایران از تعهدات برجامی خود نوشتند: «به دلیل اقدام‌های ایران چاره‌ای نمانده» جز این که مکانیسم حل اختلاف را فعال کنیم. این سه کشور در ادامه نوشتند که بار دیگر بر تعهد خود به توافق اتمی با ایران تأکید می‌کنند و این که به فشار حداکثری آمریکا علیه ایران نخواهند پیوست.این نکته‌ای است که سخنگوی جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، نیز بر آن تاکید کرده و گفت: اتحادیه اروپا خود را هم‌چنان به برجام متعهد می‌داند و از هر گونه تلاش برای بازگشت ایران به آن حمایت خواهد کرد.جوزپ بورل نیز خود در واکنش به بیانیه سه کشور اروپایی گفت که «اکنون نجات برجام «از همیشه مهم‌تر شده است.»بریتانیا، فرانسه و آلمان در ادامه بیانیه خود در مورد راه‌اندازی مکانیسم حل اختلاف نوشته‌اند: «ما این کار را با حسن نیت انجام می‌دهیم، با هدف اصلی حفظ برجام و با امید صمیمانه برای یافتن راهی برای رفع بن‌بست از طریق گفت‌وگوی دیپلماتیک سازنده.» آنها ادامه داده‌اند که « امید ما این است که ایران را به‌طور کامل به تعهدات خود تحت برجام بازگردد.»این بیانیه حدود ده روز پس از «گام نهایی» ایران در عدول از مسئولیت‌های برجامی خود منتشر شده است.بر اساس بند ۳۷ برجام، سازوکار حل اختلاف، به طور خودکار می‌تواند در نهایت تمام تحریم‌های بین‌المللی گذشته ایران را بار دیگر فعال کند. این سه کشور در بیانیه مشترک خود گفتند: «ما این استدلال را که ایران حق دارد از تعهدات برجامی خود بکاهد، قبول نمی‌کنیم.» آنها افزودند که «به جای بازگشت از این مسیر، ایران تصمیم گرفته است که اجرای تعهداتش را هرچه بیشتر کاهش دهد.» بر اساس بند ۳۷ برجام، اگر هر یک از سه کشور اروپایی امضاکننده توافق اتمی (بریتانیا، آلمان و فرانسه) به این نتیجه برسند که ایران توافق را نقض کرده می‌توانند روند بررسی اختلاف را به جریان بیندازند که ظرف مدتی کمتر از ۶۵ روز این مسئله به شورای امنیت ارجاع داده خواهد شد و این نهاد ممکن است از سرگیری سریع تحریم‌ها علیه ایران را تصویب کند. تصمیم ایران همزمان با افزایش شدید تنش بین ایران و آمریکا اعلام شده است.منابع دیپلماتیک رویترز هدف از این اقدام اروپا را «تلاش برای نجات برجام از راه بررسی اقداماتی که لازم است ایران برای بازگشت انجام دهد» توصیف کرده بودند.
برجام با توافق‌نامه ترامپ جایگزین شود
نخست‌وزیر انگلیس، از رئيس‌جمهور آمریکا دونالد ترامپ خواسته بود تا توافق هسته‌ای ایران را با یک توافق جدید مورد تأیید خود ترامپ جایگزین کند. پیشتربوریس جانسون درباره توافق موسوم به برجام گفت: «اگر قرار است آن را کنار بگذاریم، پس بیایید آن را جایگزین کنیم و بگذارید آن را با توافق ترامپ جایگزین کنیم.»وی با ذکر این که «این می‌تواند یک راه عالی برای ادامه راه باشد»، گفت: «من یک درگیری نظامی بین ما، ایالات متحده و ایران نمی‌خواهم، بیایید تنش‌ها را کاهش بدهیم.»دونالد ترامپ همواره برجام را توافقی بسیار «بد» نامیده و خواستار جایگزین شدن آن با یک توافق فراگیرتر با ایران شده است.
اقدام سه کشور اروپایی کاملا انفعالی است
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران درباره بیانیه سه کشور اروپایی مبنی بر آغاز فرآیند حل و فصل اختلافات در برجام، گفت: اقدام سه کشور اروپایی یک اقدام کاملا انفعالی و از موضع ضعف به شمار می رود. سید عباس موسوی گفت: ابتدا این توضیح لازم است که اقدام سه کشور اروپایی یک اقدام کاملا انفعالی و از موضع ضعف به شمار می‌رود. فرآیند حل و فصل اختلافات در برجام را جمهوری اسلامی ایران از یکسال و اندی پیش و با ارسال نامه‌هاي رسمی از سوی وزیر امور خارجه کشورمان به هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام آغاز کرده و لذا نه به لحاظ فرآیندی و نه به لحاظ عملی اتفاق جدیدی نیفتاده است.موسوی گفت واقعیت آن است که به دنبال اعلام خروج غیرقانونی آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌هاي این کشور که بایستی وفق برجام لغو می شدند، برجام در یک وضعیت عدم توازن و ناپایدار قرار گرفت. در نتیجه جمهوری اسلامی ایران وفق بند ۳۶ برجام با آغاز فرآیند حل و فصل اختلافات، مساله را به کمیسیون مشترک برجام ارجاع داد و این کمیسیون درجلساتی که برای رسیدگی به درخواست ایران برگزار شد، چه در سطح مدیران سیاسی و چه در سطح وزرا، با اجماع و تاکید همه طرف‌هاي برجام مبنی بر اینکه سبب اصلی وضعیت بغرنج کنونی، خروج غیرقانونی آمریکا از برجام است، راه حل هایی را برای جبران این وضعیت تصویب نمود. اما متاسفانه در مدت یکسال طرف‌هاي اروپایی برجام به رغم تعهداتی که هم در برجام داشتند و هم صراحتا و به طور رسمی پس از خروج آمریکا از برجام در جلسات کمیسیون مشترک برعهده گرفتند، نتوانستند اقدامی ملموس و جدی برای ایفای تعهدات خود صورت دهند و به همین سبب نیز، کشورمان از مقررات پيش‌بيني شده در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام استفاده کرده و اجرای بخشی از تعهدات هسته ای خود را طی پنج گام با فواصل زمانی قابل ملاحظه متوقف نمود.
سخنگوی وزارت امور خارجه افزود : در حقیقت اعلام آغاز فرآیند حل و فصل اختلافات و فعال کردن بند ۳۶ برجام از سوی طرف‌هاي اروپایی در فضایی مطرح می شود که این بند از مدتها پیش توسط جمهوری اسلامی ایران مورد استناد قرار گرفته است و وضعیت جدیدی ایجاد نخواهد شد. البته چنانچه اروپایی‌ها – که در بیانیه خود مدعی هستند این اقدام را با حسن نیت و با هدف حفظ برجام صورت داده اند- به جای تلاش برای ایفای تعهدات خود و بهره‌مند کردن ایران از آثار لغو تحریم‌ها وفق پیوست دو برجام، به تداوم مسیر وادادگی در برابر آمریکا ادامه دهند و یا بخواهند از فرآیند حل و فصل اختلافات در کمیسیون مشترک برجام سوءاستفاده کنند، باید خود را برای پذیرش تبعات آن نیز آماده کنند که این تبعات قبلا به آنان از طرق مقتضی گوشزد شده است. جمهوری اسلامی ایران همانند گذشته آمادگی کامل دارد با هرگونه حسن نیت و تلاش سازنده برای حفظ این توافق مهم بين‌المللی با نهایت حسن نیت روبرو شود و در این مسیر از هر ابتکار عمل سازنده ای حمایت به عمل آورد. در مقابل، بار دیگر برای همگان، خصوصا برای سه کشور اروپایی طرف برجام، روشن می سازد که به هرگونه بدعهدی، سوءنیت و اقدامات غیرسازنده با جدیت و قاطعیت به طور مناسب پاسخ خواهد داد.