هجوم یا استقبال گسترده برای خرید محصولات گروه خودروسازی سایپا اسباب طعنههايي در فضای مجازی و شبکههای اجتماعی شده و از جمله این که ما مردمی هستیم که یک روز کمپین تحریم خرید خودرو داخلی راه میاندازیم تا قیمتها را پایین بیاورند و یک روز از سر و کول هم بالا میرویم تا پراید را به چند برابر قیمت بخریم!
برخی که اهل سیاست هستند قضیه را تاریخی میدانند و میگویند پدران ما هم صبح ۲۸ مرداد زنده باد مصدق گفتند و عصر، مرده باد و البته این حکایت، دروغ است چرا که عوامل شعبان جعفری و ملکه اعتضادی در خیابانها بودند و عربده میکشیدند نه مردم.
یا بعضی به طعنه میگویند: آخر پرایدی که قرار بود کنار گذاشته شود و حتی محصولات دیگر ارزش این همه استقبال و خرید را دارد؟!
این طعنهها و خود سرزنشیها اما در حالی است که اتفاقا دلایل کاملا روشنی برای این استقبال میتوان برشمرد:
نخست این که با کاهش ارزش پول ملی و نگرانی درباره اندوختهها و سرمایهها پساندازها و ریالها و موجودیهای نقدی به طلا، ارز، ملک و خودرو تبدیل میشود. البته بهتر این است که سراغ بورس بروند اما اوضاع بازار سهام هم خوب نیست و کار هر کسی هم نیست. در حالی که ارز و سکه و ملک و خودرو زیر سر یا زیر پایشان است.
طلا پر ریسک شده و دست خیلیها میلرزد که بابت یک سکه ۴ میلیون تومان بپردازند در حالی که همین چند ماه پیش یک چهارم یا یک سوم قیمت بود و نمیتوانند باور کنند این روند همچنان ادامه یابد.
ارز خصوصا دلار و یورو در مجاری غیر رسمی و خارج از شبکه نیما یا کانالهای قانونی جنبه قاچاق پیدا کرده و همه هم اهل این گونه تبدیل نیستند. ملک هم دست کم با زیر ۱۰۰ میلیون در شهرهای کوچک و چند برابر در شهرهای بزرگ در دسترس نیست. بنابر این با بیست سی میلیون در مرحله اول، تنها خودرو میماند. پس جای شگفتی ندارد.
دوم: احتمال افزایش قیمت بنزین وجود دارد و دولت هم تنها تا پایان امسال بر حفظ این قیمت تأکید دارد. با افزایش قیمت بنزین که در حال حاضر از آب معدنی هم ارزانتر است خودروهای کم مصرف ارزش مندتر میشود و یکی از دلایل استقبال میتواند همین باشد.
سوم: پراید مانند پیکان یکی از نمادهای طبقه متوسط شهری است. در بحرانهای اقتصادی طبقه متوسط نگران فروغلتیدن به پایینتر است و خودرو یکی از نمادهایی است که خود را با آن نگاه میدارد یا دست کم تظاهر میکنند.
چهارم: وقتی در مرحله اول تحریمها که از ۱۳ مرداد شروع شده شاهد این وضعیت هستیم طبیعتا این نگرانی وجود دارد که با آغاز مرحله دوم که از ۱۳آبان آغاز میشود اوضاع، بغرنجتر شود و به همین خاطر شتاب دارند قبل از ۱۳ آبان خرید کنند.
پنجم: این تلقی یا تصور در جامعه وجود دارد که با تشدید تحریمها خودروها در تأمین قطعات دچار مشکل شوند. از این رو خودروهای کنونی را به لحاظ قطعات مطمئنتر میدانند وترجیح میدهند زودتر تهیه کنند.
ششم: دلیل واضح دیگر اختلاف قیمت با بازار است. وقتی میتوان با یک ثبت نام و ظرف چند ماه به سودی معادل چند ماه کار دست یافت چرا چنین نکنند؟ انگیزه کسب سود را نمیتوان انکار کرد ولی آیا هر سودجویی قابل سرزنش است؟ وقتی فلان بانک بعد از تعویق دو قسط پیام میفرستد و تهدید میکند چگونه میتوان افراد را به خاطر جست وجوی سود و حاشیه امنیت سرزنش کرد؟
هفتم: وقتی شرکت خودرو ساز اقدام به پیش فروش میکند نوعی اطمینان خاطر ایجاد میشود و خریداران احساس نمیکنند کاری خلاف قانون و وجدان عمومی انجام دادهاند یا سرشان کلاه رفته و خاطرشان آسوده است و یکی از دلایل استقبال یا هجوم همین است. بیست سال پیش از فروش اقساطی و در قالب رایان سایپا هم استقبال میکردند چون این حجم از نقدینگی نبود. اما حالا با افزایش نقدینگی با پول بیشتر استقبال میکنند. ضمن این که تضمین سود هم هست.
هشتم: از این نکته هم نمیتوان غافل شد که بخشی از رفتارهای ما از روی چشم و هم چشمی یا این است که از قافله عقب نمانیم. اگر همسایه ثبت نام کند و ما این کار را نکنیم انگار زیان دیدهایم. زندگی در ایران به یک مسابقه تبدیل شده و این گزاره ریشه در نظام آموزشی دارد. همه در حال مسابقه ایم. نه تنها کنکور نماد آموزشی درترویج مسابقه است که در دیگر عرصههای جامعه هم این اتفاق در جریان است. وقتی مسابقه در جریان است همه هجوم میبرند تا عقب نمانند!
نهم: انگیزه برخی هم استفاده از خودرو برای کار در اسنپ و تپسی یا به صورت مستقل است. وقتی بیم از دست دادن کار در میان باشد کار با خودرو یکی از انتخاب هاست ولو ناگزیر و کوتاه مدت و اگر انتخاب شغل باشد چرا با خودرو نو نه و با کهنه و مستعمل؟
دهم و دست آخر این که: برخی جوری انتقاد میکنند که انگار محصولات ژاپن و کره و آلمان را رها کرده و دو دوستی به دو خودروساز چسبیده ایم. وقتی دایره انتخاب محدود و فاصله قیمت هم بسیار است چگونه میتوان شماتت کرد که چرا استقبال میکنید؟
این ۱۰ دلیل به قاعده باید کافی باشد تا دست از شماتت و سرزنش هم وطنانمان برداریم و به جای آن انتظار داشته باشیم کیفیت را بالا ببرند و به بهانه انبوه تقاضا قیمت را رها نکنند.