معترضان ضمن آسیب رساندن به وسائل داخل این مکان دیپلماتیک اقدام به آتش زدن کنسولگری ایران کردند. ویدئو‌هایی از حضور معترضان در اطراف کنسولگری منتشر شده است که شعار‌هایی در محکومیت نفوذ ایران در عراق سر می‌دهند. در پی این اقدام که باعث وارد شدن خسارات زیادی به کنسولگری ایران در بصره شد، وزارت خارجه ایران با انتشار بیانیه‌ای با محکوم کردن این حمله و تاکید بر مسئولیت دولت عراق در این زمینه، به صورت شبانه سفیر عراق در ایران را احضار کرد و مراتب اعتراض ایران را به وی اعلام کرد. در جریان این احضار مدیر کل خلیج فارس وزرات امور خارجه ضمن ابراز تعجب از بی‌تحرکی پلیس بصره، گفت: به رغم تحریکات روزهای گذشته توسط عوامل مشکوک علیه سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران، دولت عراق به وعده‌ها و اطمینان‌های داده شده از کانال‌های دیپلماتیک برای انجام وظیفه خود عمل نکردند. در این جلسه همچنین از سفیر عراق خواسته شد هر چه سریع‌تر اعتراض شدید کشورمان را به دولت بغداد منتقل کند و نسبت به شناسایی، دستگیری و محاکمه مسببین سریعاً اقدام شود.
در ابتدای وقوع این حمله در حالی که در ظهر روز جمعه مرجعیت عالی‌قدر عراق ضمن حمایت از مطالبات مردمی این کشور و انتقاد از ناکارآمدی دولت عراق در حل مشکلات مردم، از معترضان و همچنین نیروهای امنیتی عراقی خواسته بود که آرامش و امنیت را حفظ کنند و حمله برخی از معترضان به اماکن دولتی و عمومی را محکوم کرده بود؛ یک منبع مطلع اعلام کرد که پیش از حمله و با توجه به تهدیدهای قبلی کارکنان کنسولگری ایران از بصره این مکان دیپلماتیک را‌ترک کرده بودند و به منطقه‌ای امن منتقل شده بودند. ساعاتی پس از این حمله سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، در یک موضع‌گیری رسمی با محکوم کردن حمله صورت گرفته به سرکنسولگری ایران در بصره، گفت: ایران خواهان اشد مجازات برای مسببان این حمله است. بهرام قاسمی در خصوص تعرض مهاجمان به سرکنسولگری جمهوری اسلامی در بصره اظهار کرد: متأسفانه این خبر صحت دارد و حمله و تهاجم و به آتش کشیدن ساختمان سرکنسولگری ایران خسارات مالی زیادی به بار آورد و ساختمان کاملا تخریب شده است. البته بر اساس تمهیدات اندیشیده شده قبلی، خوشبختانه خبری از آسیب دیدن کارکنان این مکان دیپلماتیک دریافت نکردیم. قاسمی ضمن محکوم کردن این اقدام خلاف موازین و با یادآوری مسئولیت خطیر دولت عراق در حفاظت از اماکن دیپلماتیک، در عین حال نسبت به دست‌های آشکار و پنهانی که در صدد تخریب روابط دوستانه دولت و ملت ایران و عراق هستند، هشدار داد و از دولت عراق خواست هر چه سریع‌تر نسبت به شناسایی، دستگیری و مجازات آمران و عاملان این جرم سنگین اقدام کنند. این حمله مورد انتقاد وزارت خارجه عراق نیز قرار گرفت چنانکه سخنگوی این وزارتخانه در بیانیه‌ای گفت: این اقدام به منافع عراق و روابطش با کشورهای جهان آسیب می‌زند. احمد محجوب با تاکید بر اینکه باید امنیت دیپلمات‌های ایرانی در بصره تامین شود در ادامه بیانیه خود آورده است: در حالی که مطالبات مردم بصره را درک می‌کنیم، از تعرض به سفارت ایران در بصره توسط معترضین بسیار متأسف هستیم. این اقدام قابل قبول نیست و با اصل میزبانی ملی از هیأت‌های دیپلماتیک همخوانی ندارد.
وزیر خارجه عراق نیز در بیانیه‌ای تعرض و به آتش کشیدن ساختمان کنسولگری ایران در بصره را محکوم کرد. دفتر ابراهیم جعفری، در این بیانیه اعلام کرد که از حمله و تعرض به کنسولگری ایران در بصره از سوی اعتراض‌کنندگان این شهر متأسف هستیم و از تظاهرکنندگان می‌خواهیم که به صورت مسالمت‌آمیز اعتراض کنند و فرصت را به دشمن ندهند. در این بیانیه آمده است: از معترضان می‌خواهیم که با حمایت از دیپلمات‌ها و کنسولگری‌ها روابط خود با کشورهای دیگر را حفظ کنیم زیرا این امر در تحقق همکاری‌ها وحفظ منافع مشترک و همچنین مقابله با خطرهای مشترک ملت عراق و دیگر ملت‌ها موثر است. نخست‌وزیر عراق نیز با صدور دستوری خواستار تحقیق از یگان‌های امنیتی مسئول محافظت از نهادهای عراقی و کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در بصره شده است. حیدر العبادی این دستور را به دلیل کوتاهی این نهادها در عمل به وظایفشان برای محافظت از اماکن مربوطه صادر کرده است.
در پی به آتش کشیده شدن کنسولگری ایران در بصره، همچنین وزارت امور خارجه آمریکا خشونت علیه دیپلمات‌ها را محکوم کرد از همه طرف‌ها از جمله نیروهای امنیتی و معترضان درخواست کرد که تظاهرات مسالمت‌آمیز برگزار کرده و از دیپلمات‌ها و تجهیزات آنها حفاظت کنند.
ناآرامی‌ها در شهر بصره عراق که از اعتراضات به وضعیت نامناسب خدمات در این شهر از سه‌شنبه هفته گذشته آغاز شد در روزهای اخیر به شدت به خشونت کشیده شده است. این ناآرامی‌ها تا کنون ۹ کشته و ده‌ها زخمی به جا گذاشته است. صدها شهروند خشمگین عراقی نزدیک به یک هفته است در روزهای پیاپی در خیابان‌های بصره دست به اعتراض می‌زنند و در روزهای گذشته چندین ساختمان دولتی و دفتر چندین حزب سیاسی را به آتش کشیده اند. معترضان به بیکاری، فساد و عدم رسیدگی کافی دولت به وضعیت رفاهی شهر از جمله قطع مکرر برق و شوری آب آشامیدنی اعتراض دارند. اعتراضات در دومین شهر بزرگ عراق در حالی ادامه دارد که جناح‌های مختلف سیاسی در پارلمان عراق هنوز برای تشکیل دولت جدید به توافق نرسیده‌اند و این مسئله خود می‌تواند باعت تداوم بحران سیاسی در عراق شود.
* ناآرامی‌های بصره بنادر عراق را فلج کرد
اعتراضات و ناآرامی در استان نفت خیز بصره که تمامی بنادر عراق را در بر می‌گیرد، سبب شده است، فعالیت کشتیرانی و بنادر تجاری این کشور به طور کامل فلج شود. بر اساس سخنان کاظم الحمامی وزیر حمل و نقل عراق، اوضاع آشفته در استان بصره و مناطق اطراف آن سبب شد که در روزهای ۶ و ۷ سپتامبر (۱۵ و ۱۶ شهریور) کشتیرانی از و به بندر‌ام القصر و دیگر بنادر عراق انجام نشود و به همین دلیلی آماری برای اعلام در این خصوص وجود ندارد. وزیر حمل و نقل عراق با اشاره به اینکه از ۶ سپتامبر ۲۰۱۸ حتی یک کشتی وارد بنادر این کشور نشده است گفت: رفت و آمد در بنادر فقط به خروج دو کشتی از بندر خور الزبیر محدود شد که یکی مربوط به کشتی ایرانی (عروس نیلگون) و دیگری مربوط به کشتی تانزانیا (الاء) می‌باشد. گفتنی است که استان بصره دارای پنج بندر تجاری می‌باشد که قدیمی‌ترین آنها بندر معقل می‌باشد که به مرکز این استان نزدیک است. ام القصر از دیگر بنادر عراق می‌باشد که در سال ۱۹۶۵ ساخته شده و در سال ۲۰۱۰ وزارت حمل و نقل عراق اعلام کرد که آن را به دو بندر جنوبی و شمالی که هرکدام مدیریت خود را دارند تقسیم کرده است که معمولا کشتی‌های دارای محموله مواد وارداتی به حساب بازرگانی وارد آن می‌شوند. سال ۱۹۸۹ نیز بندر خور الزبیر ساخته شد که از بنادر نسل دوم به حساب می‌آید؛ در سال ۱۹۷۶ نیز بندر ابو فلوس بر روی کرانه غربی شط العرب (اوند رود) در منطقه ابو الخصیب بنا شد.
*تظاهرات همبستگی با بصره در نجف و کاظمین
همزمان با تظاهرات در استان بصره، اهالی شهر نجف و کاظمین نیز به نشانه همبستگی با تظاهرات بصره و حمایت از معترضان تظاهرات کردند. تظاهرکنندگان در کاظمین روند کنونی سیاسی و جلسات پارلمان عراق را که در سایه بالا گرفتن بحران در شهر بصره برگزار می‌شود، محکوم کردند. تظاهرکنندگان همچنین خواستار برآورده کردن خواسته‌های اهالی بصره شدند.
*تغییر فرماندهان امنیتی بصره و اعلام حکومت نظامی
نخست‌وزیر عراق اقدامات خرابکارانه در استان بصره را دارای منشا سیاسی دانست و نسبت به تبدیل اختلافات به درگیری‌های مسلحانه هشدار داد. حیدر العبادی، در جلسه فوق‌العاده پارلمان که با هدف بررسی اوضاع استان بصره برگزار شده، گفت: ما امروز با چالش بزرگی مواجه هستیم. اقدامات تخریبی در این استان دارای منشا و با انگیزه سیاسی است. وی ضمن هشدار نسبت به تبدیل شدن اختلافات به درگیری‌های مسلحانه افزود: دلیل پیچیدگی بحران در بصره خلأ سیاسی موجود است و باید موضوع سیاست از مسائل امنیتی و خدماتی تفکیک شود. نخست‌وزیر عراق تصریح کرد، با مستثنی شدن بصره در برخی از بندهای مصوبه بودجه و تصمیمات دولتی موافقت شده است. همچنین رئیس پلیس و فرمانده عملیات بصره به خاطر ناآرامی‌های اخیر برکنار شدند و کمیته امنیتی استانداری بصره دو مسئول جدید را به جای این افراد منصوب کرد.
بیانیه مقتدی صدر درباره ناآرامی‌ها
مقتدی صدر، روحانی بانفوذ شیعه، در واکنش به ناآرامی‌های بصره در بیانیه‌ای از معترضان خواست تا تظاهرات اعتراضی را تا آغاز ماه جدید میلادی (سه هفته دیگر) متوقف کنند. او همچنین در این بیانیه ضرب‌الاجلی ۴۵ روزه برای حل بحران بصره تعیین کرد. البته به گفته او "در صورت نیاز به زمان بیشتر این مدت زمان تمدید می‌شود. صدر همچنین در بیانیه خود از ضرورت تشکیل یک گروه امنیتی برای حفاظت از بصره و برقراری امنیت در آن خبر داد.
*کمک‌هایمان را به عراق محدود کنیم
نماینده رشت در مجلس در واکنش به آتش کشیدن ساختمان کنسول‌گریی ایران در بصره گفت: ما باید در اینگونه موارد همان قانون سوم نیوتن را اجرایی کنیم یعنی هر عملی عکس العملی دارد. غلامعلی جعفرزاده گفت: وقتی کنسولگری ما را آتش می‌زنند باید اقدام حقوقی مثبت انجام شود، اگر هم در کشور ما چنین اقدامی علیه سفارت خانه کشوری انجام شد خطا و اشتباه بود و آن موقع هم این اقدام را محکوم کردیم و خواستار برخورد با مسببینش شدیم. وی با بیان اینکه آتش زدن پرچم ایران به غرور ملی ما برخورده است ادامه داد: ما باید کمک‌هایمان را به عراق محدود کنیم و در این زمینه اقدام جدی انجام دهیم. اگر خود عراقی‌ها می‌توانند از کشورشان دفاع کنند ما حرفی نداریم. باید اجازه دهیم خود عراقی‌ها باقیمانده داعشی‌ها را جمع کنند و حتما باید در ارتباط با کمک هایمان به کشورعراق بازنگری کنیم البته اخیرا هم یک افسر عراقی به سردار سلیمانی توهین کرد، اگر آنها می‌توانند از خاک خودشان دفاع کنند دلیلی برای حضور ما در عراق نیست و چرا ما باید هزینه و شهید برای دفاع از عراق بدهیم. این نماینده مجلس با تاکید بر اینکه با این اقدام برخی افراد در بصره جای هیچگونه تسامح و تساهلی باقی نمانده است افزود: ما باید سیاست هایمان با کشورها را متناسب با رفتار آنها تنظیم کنیم.