قیمت سکه امامی در بازار تهران ۶۰ هزار تومان افزایش پیدا کرد. نرخ سکه بهار آزادی نیز ۵۰ هزار تومان، نیمسکه ۱۰ هزار تومان، ربعسکه ۲۰ هزار تومان و سکه گرمی ۱۰ هزار تومان رشد داشت. در بازار ارز قیمت دلار سلیمانیه ۵۷۰ تومان، دلار هرات ۳۲۰ تومان، یورو ۷۰۱ تومان، پوند انگلیس ۷۷۹ تومان، درهم امارات ۱۶۶ تومان و لیرترکیه ۸۶ تومان افزایش داشت.
* آیا دلار در ایران از این هم گرانتر میشود؟
نرخ دلار در بازار آزاد به ۱۳ هزارتومان رسیده است. نرخی که تاکنون سابقه نداشته است. با ثبت این نرخ، جهش یکساله نرخ دلار به ۲۳۳ درصد رسید تا رکورد کاهش ۲۲۰ درصدی ارزش ریال ایران در سال ۱۳۹۱ نیز شکسته شود.
این در شرایطی است که طی یک ماه گذشته بهای دلار آمریکا در بازار آزاد کمتر از ۱۱ هزارتومان بود و حتی به نرخ ۸ هزار و ۹۰۰ تومان نیز رسیده بود.
برقراری ثبات نسبی در بازار ارز باعث شکلگیری خوشبینی نسبت به موفقیت برنامه رئیس کل جدید بانک مرکزی برای مدیریت بازار شده بود.
عبدالناصر همتی که از ششم مردادماه گذشته بر کرسی ریاست بانک مرکزی ایران تکیه زده است، تلاش کرده بود تا با رونق بخشیدن به معاملات ارز توسط صادرکنندگان و واردکنندگان ایرانی در بازار ثانویه ارز از التهاب نرخها در بازار آزاد بکاهد. با این وجود بهای دلار تنها طی دو روز با عبور از نرخ ۱۱ هزار تومان به بیش از ۱۳ هزارتومان رسید. التهابی که به نظر میرسد جرقه آن توسط رئیس کل بانک مرکزی زده شده است.
او در جریان سخنرانی روز شنبه گذشته خود در همایش بانکداری اسلامی پیغامهای مهمی را به بازار آزاد ارز مخابره کرد که بازخوانی آنها میتواند کلید حل معمای جهش دو روزه نرخ ارز باشد. همتی در عین حالی که گفت رشد وحشتناک نقدینگی یکی از عوامل افزایش نرخ ارز در ایران است، خاطرنشان کرد که نه تنها هیچ ارادهای برای کند کردن این رشد وجود ندارد بلکه فکری هم برای جمعآوری حجم نقدینگی ۱۶۰۰ هزار میلیاردتومانی وجود ندارد.
وی همچنین اذعان کرد : ترازنامه مالی بانکها متعادل نیست. بدین معنا که بدهیهای بانکها بیش از درآمدهای واقعی آنهاست. به همین دلیل برخی بانکها با اعطای نرخ سود بالاتر از نرخ مصوب بانک مرکزی در تلاش هستند تا بخشی از تعهدات گذشته خود را با خلق بدهی آتی بیشتر پوشش دهند.
در عین حال به گفته همتی، بخش دیگر بدهیهای فزاینده بانکها با برداشت از بانک مرکزی جبران شده که این امر موجب افزایش ۱۵۰ هزارمیلیارد تومانی بانکها شده است. آن چنان که رئیس کل بانک مرکزی نیز یادآور شده این دو رویه بانکها برای جبران بدهیهای فزاینده به رشد بیشتر حجم نقدینگی دامن خواهد زد و مردم نیز ناگزیر خواهند بود برای حفظ ارزش پولشان به خرید بیشتر از بازار ارز اقدام کنند. او همچنین تاکید کرد: ذخایر ارزی همانند ناموس بانک مرکزی است و از این منابع برای تنظیم بازار ارز استفاده نخواهد شد. بنابراین بازار آزاد ارز ایران این پیغام را دریافت کرد که رشد حجم نقدینگی به عنوان عامل اصلی کاهش ارزش پول ملی مهار شدنی نیست و همزمان بانک مرکزی هم قصد عرضه ارز را برای مقابله با رشد قیمتها ندارد. همین پیغام کافی بود تا تقاضای خرید ارز بار دیگر افزایش پیدا کند. اما این تنها بخشی از پیغام رئیس کل بانک مرکزی بود. او همچنین ضمن مخالفت با افزایش بلندمدت نرخ سود سپردههای بانکی اعلام کرد : ریسک بانکهای ایران به شدت در حال افزایش است.
این پیغام در شرایطی مخابره شد که طی شهریورماه جاری موعد حدود ۱۴۰ هزارمیلیاردتومان سپرده، نزد بانکها به پایان میرسد.
هر چند او با اعمال نرخ سود ۲۳ درصدی با تمدید یک ماهه سپردههایی که مهلت سالانه آنها در فاصله ۲ تا ۱۱ شهریورماه به پایان میرسد، موافقت کرده ولی تصویر واقعی نگران کننده او از وضعیت مالی بانکها و مخالفت با ادامه اعطای سود ۲۳ درصدی، میتواند موجب افزایشتردید بخشی از سپردهگذاران برای ادامه سپردهگذاری در بانکها شده باشد. به طوری که تنها در فاصله دو روز، نرخ ارز نزدیک به ۲۰ درصد افزایش یافت و خریداران ارز سود یکساله سیستم بانکی را دو روزه دریافت کردند.
پیغامهای رئیس کل بانک مرکزی در شرایطی بازار ارز ایران را بار دیگر دچار شوک قیمتی کرده که دو ماه مانده به بازگشت تحریمهای خرید نفت از سوی آمریکا، از هم اکنون ژاپن اعلام کرده که قصد دارد از ماه آینده به خرید نفت ایران پایان دهد و هند نیز طالب نفت ایران با هزینه تمام شده پایینتر است. بنابراین با آغاز سیر نزولی درآمدهای ارزی دولت، بازار آزاد ارز همچنان میتواند آبستن شوکهای آتی باشد.
* ارز ۴۲۰۰ تومانی را حذف کنید
رئیس اتاق بازرگانی ایران گفت: تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به نفع افراد برخوردار و پولدارتر است تا اقشار آسیبپذیر، به همین منظور پیشنهاد میشود تا تخصیص ارز به این شیوه حذف و بهجای آن یارانه نقدی به اقشار آسیبپذیر پرداخت شود.
غلامحسین شافعی در هفتاد و هفتمین نشست شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی با انتقاد از شرایط حاکم بر فعالیتهای اقتصادی کشور اظهار داشت: در حال حاضر مسائل داخلی در مقایسه با مشکلات خارجی، بیشتر سد راه فعالان اقتصادی است؛ انتظار میرود تا در داخل به گونهای رفتار کنیم که بتوان از اثرات ناملایمتهای بیرونی کاست و در این شرایط مسائل داخلی با درایت بیشتری حل شود.
شافعی تأکید کرد: از یک طرف از سوی مسئولان تأکید میشود که اعتماد باید بین مردم، بخش خصوصی و دولت بالا رود اما از طرف دیگر شاهد اقداماتی هستیم که این اعتماد را بهشدت متزلزل میکند. شرایط فعلی گواه این است که خشک وتر باهم میسوزند. او تصریح کرد: دستورالعملهای پیدرپی فعالان اقتصادی را دچارتردید کرده است و آنان بهجای اینکه با تکیه بر این بخشنامهها فعالیت اقتصادی خود را توسعه دهند، تا صدور بخشنامه بعدی فعالیت خود را متوقف میکنند.
شافعی گفت: اگر قرار است با هم به جنگ مشکلات برویم هر روز باید شرایط بهتر از دیروز باشد اما فعالان اقتصادی هر شب دعا میکنند که فردا صبح با یک معضل جدید روبرو نشوند. این معضل که فعالان اقتصادی روز بعد با چه دستورالعمل جدید یا مشکل دیگری مواجه میشوند، فکر و ذهن افراد را بهشدت درگیر کرده است. اشکال این است که به جای مسئولان، افراد غیرمسئول تصمیم میگیرند و هر کسی متناسب با وظایف میدان عمل ندارد، بنابراین استدعا داریم که در چارچوب وظایف، هرکسی کار خود را انجام دهد و پاسخگوی اقداماتش باشد.
شافعی بابیان این موضوع که سرمایه در گردش بنگاههای تولیدی پاسخگوی شرایط فعلی نیست، پیشنهاد داد تا میزان این سرمایه اصلاح شود. بنگاههای تولیدی حداقل ۳ برابر گذشته نیازمند سرمایه در گردش هستند.