در همین خصوص سلمان الدوسری، سردبیر سابق الشرقالاوسط در تحلیلی نوشت: در حالی که امانوئل مکرون، رئیسجمهوری فرانسه از تمایل شدید کشورهای اروپایی در حفظ توافق هستهای امضا شده با تهران در سال ۲۰۱۵، حتی بعد از عقب نشینی واشنگتن از آن سخن میگفت، اما به نظر میرسد که اختلافات در حال عیان شدن هستند و نه فقط پشت درهای بسته بلکه اکنون علنا نیز بیان میشوند. وزیر امور خارجه فرانسه رسما از اختلافاتش با ایران پرده برداشت تا آن جا که دیپلماتها و مسئولان فرانسوی سفرهای خود به ایران را به تعویق انداختهاند و پاریس نسبت به مخاطرات امنیتی در تهران هشدار داده است. در حالی که یک هفته قبل از آن اتحادیه اروپا موافقت کرده بود ۲۰ میلیون دلار به تهران کمک کند تا در کاهش تاثیرات تحریمهای آمریکا با هدف حفظ توافق هستهای سهیم باشد. اروپا در حالی از این رقم صحبت میکند که هزینه تحریمهای اقتصادی آمریکا علیه ایران بالغ بر ۵ میلیارد دلار در ماه برآورد میشود. طبیعتا مقایسه این میزان خسارت با سهم اروپا برای نجات برجام، بیانگر چیزی جز این نیست که اروپا با این کار در حقیقت خاک در چشم میپاشد.
در رویارویی با تحریمهای آمریکا که قرار است از نوامبر آینده بخش سخت آن آغاز شود، پاریس و لندن و برلین تلاش کردند زمینههای لازم برای حفظ سرمایهگذاران اروپایی در ایران را فراهم کنند، اما تا کنون در این زمینه موفق نبودهاند. در همین راستا تا کنون ۵۳ شرکت اروپایی بعد از بازگشت تحریمهای آمریکا ایران راترک کرده اند، که از این تعداد ۹ شرکت فرانسوی و ۸ شرکت آلمانی بوده است، همچنین هواپیمایی انگلیسیبریتیش ایرویزو فرانسویایر فرانسو هلندیکی ال اماعلام کردند که از این ماه پروازهای خود را به تهران تعلیق میکنند، این اقدام از افزایش فشارها بر مواضع اروپاییها که به نظر میرسد هر روز بیشتر میشود، حکایت دارد. شاید خروج اخیر شرکتهای بزرگ اروپایی از ایران بخشی از راضی کردن واشنگتن توسط اتحادیه اروپا باشد که علنا مواضع متضادی را با آن اتخاذ کرده اند؛ اما نمیتوان این اظهارات ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه را نادیده گرفت که گفت سه مساله همچنان غرب را نگران میکند، و تصریح کرد کهتهران باید برای آینده طرحهای هستهای (بعد از سال ۲۰۲۵)، سامانههای موشکهای بالستیک و نقش آفرینی اش در سوریه و یمن آماده مذاکره باشد. این موضع جدید اروپاست که تفاوت ریشهای با مواضع سابقی دارد که بر لزوم تداوم توافق هستهای امضا شده در سال ۲۰۱۵ تاکید داشت.
باترکی که در مواضع یکپارچه سیاسی اروپا نسبت به نجات توافق هستهای مشاهده میکنیم، به نظر میرسد که این پیام به مقامات ایرانی رسیده باشد که سه کشور اروپایی نمیتوانند مواضع مطلوب را نسبت به توافق هستهای اتخاذ کنند، و این دقیقا چیزی است که مقام معظم رهبری به آن اشاره کردند و گفتند که ایران از نجات توافق هستهای توسط اروپا ناامید است. در حالی که محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران مواضع روشنتری اتخاذ کرد و گفت که اروپا برای حفظ توافق هستهای تنها به اعلام مواضع پرداخته و عملا هیچ کاری نکرده است. حقیقت امر این است که نه اروپا میتواند برای زنده نگه داشتن توافقی که بعد از خروج واشنگتن از آن مرد، کاری کند، و نه ایران میتواند به وعدههای اروپا که ثابت شد فقط وعده است و قابل اعتماد نیست، تکیه کند، وعده هایی که با منطق مماشات تغییر کرد و دریافت که نمیتواند بر خلاف جهت آمریکاییها پیش رود.
با آغاز دور دوم تحریمهای سخت آمریکا علیه ایران که تقریبا دو ماه دیگر عملیاتی میشوند، پایتختهای اروپایی عملا توانایی رویارویی با واقعیت جدید را نخواهند داشت و خواهند دید که توافق عملا در مسیر بی بازگشت پایان قرار گرفته است، و تمامی تلاشهای گذشته آنها چیزی جز کاهش شوک به ایران نبوده است، ایرانی که به نظر میرسد منزوی شده و بیش از گذشته با مشکلات دست به گریبان است، مشکلاتی که در پی کنار کشیدندوستاناروپایی، آن طور که رئیسجمهور روحانی آنها را نامید، از توافق هستهای به وجود آمده است. تغییر رویکردی که انتظار میرفت و قابل پیشبینی بود.