سیدمحمدرضا خاتمی درباره اعتراضات اخیر صورت گرفته طی روزهای گذشته در تهران و دیگر شهرهای کشورگفت: هیچ کسی نمیتواند منکر آن شود که نارضایتی در میان مردم وجود دارد و این مسئله، به خاطر آن است که در طول سالیان سال، مردم احساس میکنند ناکارآمدی در اداره کشور وجود دارد و این مسئله ربطی به این دولت ندارد.
وی با بیان این که سیاستهای یک دولت میتواند در نحوه اداره یک کشور موثر باشد ولی احساس ناکارآمدی موجود در میان مردم، ریشهایتر از آن است که این ناکارآمدی را به سیاستهای آقای روحانی منتسب کرد، اظهار داشت: سیاستهای آقای روحانی، هر چند سیاستهای خوبی است ولی در عمل نتوانسته آنچنان که شاید و باید است، پیاده شود تا امید را به مردم بازگرداند.
این فعال سیاسی اصلاحطلب با بیان این که نارضایتی موجود میتواند هر جایی سر باز کند، تصریح کرد: اشتباه مخالفان و منتقدان دولت روحانی آن است که فکر میکنند میتوانند از این شرایط و نارضایتی بهرهبرداری سیاسی کنند و دیدیم که در گفتار، مردم را به مبارزه، حضور در خیابانها و بیان اعتراضات تشویق میکردند.
خاتمی با بیان این که مخالفان و منتقدان دولت متوجه نبودند که میتوانند شروعکننده این تجمعات باشند ولی نمیتوانند جمعکننده آن باشند، خاطرنشان کرد: به همین خاطر نیز دیدیم اعتراضات – که شاید در ابتدا به خاطر مسائل اقتصادی بود – در ادامه به مسائل سیاسی و کلان کشیده شد. این واقعیت است که در کوچه و خیابان وقتی با مردم صحبت میکنیم، آنها ناراضی هستند و این نارضایتی فقط به مسائل اقتصادی هم محدود نمیشود.
نایبرئیس مجلس ششم با اشاره به صحبتهای رئیسجمهور ابراز داشت: صحبتهای روحانی در خصوص حق اعتراض و انتقاد، صحبتهای مهمی است. کلید اصلی حل ماجرا این است که به مردم حق بدهیم حتی اگر آنها ناراضی و عصبانی باشند و کارهایی را انجام دهند که دیگران دوست نداشته باشند زیرا فردی که تحت فشار است ممکن است هر کاری را انجام دهد. خاتمی درباره نقش برخی از گروههای ضد انقلاب در گستردهتر شدن این اعتراضات بیان کرد: این که دست گروههای سیاسی یا خارجنشین و ضد انقلاب در کار باشد، فراتر از تبلیغات باید توسط نیروهای امنیتی مورد شناسایی قرار بگیرد و البته طبیعی است که منتقدان و مخالفان بخواهند از شرایط موجود بهرهبرداری سیاسی کنند.
وی با تاکید بر این که اشتباه است که مردم آشوبگر و مسبب اتفاقات رخ داده اعلام کنیم، یادآور شد: حتی اگر مردم اشتباه کنند و دست به اقدامات خشونتآمیز و کارهای ناخوشایند بزنند، شایسته سرزنش نیستند زیرا کسانی که وضعیت موجود را به چنین شرایطی رساندهاند، باید پاسخگو باشند. این فعال سیاسی اصلاحطلب با بیان این که باید حق اعتراض مردم را به رسمیت شناخت، عنوان کرد: مهمتر از مسئله آن است که دولت و دیگر ارکان حاکمیتی باید امکان و شرایط لازم را برای اعتراض مسالمتآمیز را فراهم کنند. زمانی که همه گروهها، احزاب، رسانهها و نهادهای مدنی تحت فشار باشند و نتوانند سخنان و نظرات کارشناسی خود را بیان کنند، این فشارها متراکم شده و در نهایت، سر باز کرده و مشکلاتی را ایجاد میکند.
خاتمی با بیان این که تنها راهکار حل و فصل این مسائل تقویت جامعه مدنی و اعتماد به آنهاست، گفت: باید آنهایی که مردم را نمایندگی میکنند، شناسایی شده، به رسمیت شناخته شده و توسعه یایند و فضا برای نقشآفرینیشان باز شود. آنها باید امکان رقابت در زمانهای مختلف از جمله انتخابات برایشان فراهم شود.
وی با بیان این که فضا را باید برای شنیدن سخنان مختلف و حتی متفاوت باز کرد و نه آن که آن را بست، اظهار داشت: باید فضای رسانهای، تبلیغاتی و مجازی را بازتر کرد. باید شرایط برای اجرای اصول مصرح قانون اساسی مانند راهپیمایی، اعتراض و حتی اعتصاب فراهم و شناسایی شود و گروههای مختلف امکان قانونی دستیابی به مطالبات خود را داشته باشند.
نماینده مردم تهران در مجلس ششم اضافه کرد: هر چند با اتخاذ سیاستها و روشهایی ماجرای کنونی فیصله مییابد اما در صورتی که این شرایط مهیا نشود جای دیگر و با شدت بیشتر سر باز خواهد کرد.
هر چه درباره فواید آزادی برگزاری اجتماعات صحبت کنیم، کم است؛ مسئولان اعتراضات مردم را به رسمیت بشناسند
یک عضو فراکسیون امید مجلس با بیان اینکه رئيسجمهور موضعگیری خوبی در واکنش به اعتراضات و تجمعات داشت و بر شناسایی حق اعتراض مردم تاکید کرد و گفت: همانطور که رئيسجمهور گفتند باید به حقوق بحق مردم احترام گذاشت و به تعبیر رئيسجمهور خروجی این حرکتها به نفع مردم باشد.
محمود صادقی، با بیان اینکه به نظر میرسد رئيسجمهور یکی از بهترین موضعگیریهای چند روز اخیر را در واکنش به اعتراضات و تجمعات داشته است، گفت: در درجه اول آقای روحانی بر شناسایی و احترام به حق اعتراض برای مردم که مبنای حقوقی هم دارد، تاکید کرد. وی تصریح کرد: این حق در قانون اساسی هم پیشبینی شده و فلسفهاش این است که مردم، احزاب و جمعیتها بتوانند در یک فضای آرام انتظارات، مطالبات، خواستهها و افکار و آرای خود را اعلام کنند و این آزادی به مسئولان کمک میکند که با مطالبات مردم بیواسطه آشنا شده و ارتباط برقرار کنند. نماینده مردم تهران در مجلس همچنین بیان کرد: صرفا فایده این تجمعات برای تجمعکنندگان نیست بلکه دو سویه بوده و آثار و فوایدی دارد. در واقع مطالبات به صورت عقدههای فرو خفته متراکم نمیشود و مردم به طور قانونی و آرام حرفهای خود را مطرح میکنند و هم از بعد روانی تخلیه شده و هم از بعد اجرایی و سیاسی مسئولین حرفهای آنها را میشنوند. این نماینده مجلس با بیان اینکه هر چه درباره فواید آزادی برگزاری اجتماعات صحبت کنیم، کم گفتهایم، گفت: در اصل ۲۷ قانون اساسی گفته شده برگزاری اجتماعات و راهپیمایی بدون حمل سلاح آزاد است به شرط آنکه مخل به مبانی اسلام نباشد در واقع در قانون اساسی این پیشبینیها انجام شده که میتواند از وزارت کشور مجوز گرفته و اجتماعاتی را برگزار کنند.
صادقی یادآور شد: البته زمانی که سال ۶۱ مجلس این مصوبه را تصویب کرد شورای نگهبان اعلام کرد که مقید کردن به اصل مجوز خلاف قانون اساسی است و این مصوبه را تایید نکرد، نهایتا به مجلس برگشت اما مجلس بر مصوبه خود اصرار کرد و در نتیجه شورای نگهبان سکوت کرد و با سکوت ۱۰ روزه بدون تایید شورا این قانون به تصویب رسید و علیرغم این اشکالات اجرایی شد.
وی افزود: شورای نگهبان نیز تاکیدش بر بدون نیاز به اخذ مجوز بوده اگرچه در قانون مصوب به اخذ مجوز منوط شده است بنابراین در نظام سیاسی و حقوقی ما حق اعتراض از نظر حقوقی به رسمیت شناخته شده و از نظر عمل هم مسئولین باید آن را به رسمیت بشناسند. این عضو فراکسیون امید مجلس ادامه داد: مسلم است این حق اعتراض امکان و اجازه را نمیدهد به اینکه اجتماعکنندگان به کارهایی دست زنند که با نظم و امنیت عمومی در تعارض باشد بخصوص تخریب اموال عمومی که به هیچ وجه در قانون و حتی در قانون هیچ کشوری اجازه داده نشده است و افرادی که چنین کاری انجام دهند باید پاسخگوی اعمالشان باشند. طی سالهای گذشته با توجه به اینکه کمتر چنین امکانی به اقشار مختلف مردم داده شده، این مساله حالت عادی پیدا نکرده البته موضوع موسسات مالی و اعتباری نیز طی یک دو ماه گذشته سبب شده تا سپردهگذاران این موسسات اجتماعاتی را به صورت پراکنده داشته باشند که نمونه آن حدود یک ماه در مقابل قوه قضاییه شبانهروز تحصن داشتند.
وی خاطرنشان کرد: ما برگزاری اجتماعات اعتراضی مسالمتآمیز بدون تشنج را تمرین نکردهایم و این مساله باعث شده که این اعتراضات متراکم به یک باره فوران کند. صادقی اظهار کرد: فکر میکنم در درجه اول این مسئولین نظام هستند که باید در ردههای بالا تا پایین خویشتنداری کنند و در برابر این اعتراضات اقدامات فوری نشان داده و اعتراضات مردم را به رسمیت بشناسند و پاسخگو باشند.